رضا درویش نیا - گروه علوم پایه ، دانشکده دامپزشکی دانشگاه لرستان
مصطفی درویش نیا - گروه آموزشی گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان
یونس چنکایی - گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان

توکسین‎های قارچی مسئول بسیاری از بیماری‎ها و اپیدمی‎های انسانی و دامی می‎باشند. مواد غذایی انسان، خوراک دام و طیور در نقاط مختلف جهان همواره مورد حمله قارچ‎ها قرار می‎گیرند، ازجمله این قارچ ها گونه‎های آسپرژیلوس مولد آفلاتوکسین‎ میباشند. این مطالعه به منظور شناسایی و بررسی جدایه‎های توکسین‎زای گونه‎های آسپرژیلوس در۳۰ مرغداری شهرستان خرم‎آباد انجام شد. تعداد ۱۵۰ نمونه از جیره غذایی طیور جمع‎آوری و به آزمایشگاه منتقل شد. نمونهها با استفاده از محیط کشت های مختلف مانند سیب زمینی، دکستروز، آگار (PDA) و عصاره مخمر آگار (MEA) جداسازی و خالص سازی شدند. سپس جدایه‎ها با استفاده از کلیدهای معتبر قارچ شناسی و مقالات مورد شناسایی قرار کرفتند. توکسین‎زایی این قارچ با استفاده از محیط کشت نارگیل‎آگار، کروماتوگرافی لایه نازک (TLC) و کروماتوگرافی مایع با کارکرد بالا (HPLC) بر روی بستره ذرت و بادام زمینی مورد بررسی قرار گرفت. در نتیجه این پژوهش در جیره غذایی طیور در مجموع ۳۸ جدایه شناسایی شد. ذرت با ۲۰ جدایه (۶/۶۶ درصد) و پس دان با سه جدایه (۱۰ درصد) به ترتیب دارای بیشترین و کمترین فراوانی بودند. همچنین با استفاده از محیط کشت نارگیل آگار و TLC توکسین‎زایی برخی از جدایه‎های این قارچ به اثبات رسید و در آزمایش های HPLC مشخص گردید این قارچ قابلیت تولید هر چهارنوع افلاتوکسین B۱، B۲، G۱ و G۲ را دارد. لذا باتوجه به حضور جدایه‎های مختلف توکسین‎زای این قارچ بر روی جیره های غذایی و بیماری‎زا بودن آن ها، رعایت استانداردهای جهانی در خصوص نگهداری جیره‎های غذایی توصیه میشود.

آفلاتوکسین, بادام‎زمینی, خرم‎آباد, ذرت, مرغ‎داری