لیلا همتی
میرحسن میریعقوب زاده - Natural Resources-Urmia University-Iran

صنعتی ­شدن جوامع و افزایش گازهای گلخانه ­ای موجب افزایش دمای کره زمین و تغییر دیگر متغیر­های اقلیمی شده است. این پدیده مهمترین معضل کره زمین در قرن حاضر می­ باشد از این رو ارزیابی میزان روند شکل‎ گیری آن در مقیاس جهانی و منطقه‎ ای از اهمیت ویژه ­ای برخوردار است. تاکنون مدل‎های گردش عمومی متعددی برای پیش­ بینی وضعیت اقلیم در آینده طراحی شده است، اما خروجی حاصل از این مدل­ها به­ دلیل محدودیت در تفکیک مکانی در مقیاس محلی، قابل استفاده نمی ­باشد. بنابراین روش­های مختلفی به­ منظور استفاده از خروجی این مدل­ها در مقیاس منطقه ­ای و محلی ابداع شده است. در این پژوهش برای بررسی تغییرات متغیرهای اقلیمی در حوزه آبخیز آق‎ چای واقع در شمالغرب کشور از مدل ریزمقیاس‎نمایی SDSM استفاده شده است بدین­ منظور ابتدا میزان کارایی این مدل برای ریزمقیاس­ن مایی متغیرهای اقلیمی  در ایستگاه سینوپتیک خوی مورد ارزیابی قرار گرفت، سپس شاخص‎ های مذکور تا سال ۲۱۰۰ شبیه ­سازی شد. مدل SDSM با استفاده از داده­ های مشاهداتی ایستگاه سینوپتیک خوی و داده­ های NCEP کالیبره و واسنجی شد. به­ منظور ارزیابی مدل از معیار میانگین خطای مطلق و مجذور میانگین مربعات خطا استفاده شد و پس از حصول اطمینان از کارایی مدل، خروجی­ های مدل HadCM۳ در دوره­ های زمانی ۲۰۵۰-۲۰۲۰ و ۲۱۰۰-۲۰۷۰ حوزه آبخیز آق­ چای، تحت سناریوهای A۲ و B۲ توسط مدل آماری SDSM ریزمقیاس شد. نتایج نشان­  دهنده افزایش دمای کمینه و بیشینه منطقه مطالعاتی در اکثر ماه­ های سال می ­باشد. به­ طوریکه افزایش ۳/۴۸ درجه سانتیگراد دمای بیشینه در دوره ۲۰۵۰-۲۰۲۰ و ۵/۶ سانتی گراد در دوره ۲۱۰۰-۲۰۷۰ و دمای کمینه به­میزان ۳/۴۵ برای دوره ۲۰۵۰-۲۰۲۰ و ۵/۵۱ برای دوره ۲۱۰۰-۲۰۷۰ قابل مشاهده بود. همچنین نتایج نشان­دهنده افزایش بارش در اکثر ماه ­های سال برای دوره ۲۰۵۰-۲۰۲۰ (در محدوده ۱/۰ تا  ۷۴/۹۵ ) می­باشد. تغییرات بارش برای دوره­ ۲۱۰۰-۲۰۷۰ نیز به ­صورت افزایش در اکثر ماه ­های سال با حداکثر مقدار ۹۴/۶۴ و حداقل مقدار ۱/۳۴ درصد می ­باشد.

Agh-Chay basin, Climate indices, Down Scaling, General Circulation Model, SDSM model, آق چای, ریزمقیاس نمایی, متغیرهای اقلیمی, مدل های گردش عمومی جو, مدل SDSM