عطااله کاویان - Department of Watershed Management, Faculty of Natural Resources, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari, Iran
مازیار محمدی - Watershed Management Sciences and Engineering, Tarbiat Modares University, Noor, Iran

مدل ارتفاعی رقومی یکی از مهم­ترین داده­ های مورد نیاز در مدل­سازی حوزه آبخیز با مدل­های هیدرولوژیکی است که دقت مکانی آن تاثیر بسزایی در صحت شبیه ­سازی فرایندهای هیدرولوژیکی دارد. مطالعات مختلف با مدل پرکاربرد SWAT نشان داده ­اند که نتایج شبیه­ سازی این مدل به کیفیت داده­ های توپوگرافی بسیار حساس است. هدف این مطالعه ارزیابی اثر دقت مکانی سه نوع مدل ارتفاعی رقومی ASTER (دقت مکانی۳۰ متر)، SRTM (دقت مکانی ۹۰ متر) و GTOPO۳۰ (دقت مکانی ۱۰۰۰ متر) بر عدم اطمینان نتایج شبیه ­سازی دبی و نیترات کل در حوزه آبخیز تالار در استان مازندران می ­باشد. با کاهش دقت مکانی از ۳۰ به ۱۰۰۰ متر خصوصیات فیزوگرافی حوزه مانند تعداد واحدهای هیدرولوژیکی کاهش ولی میانگین شیب حوزه و میانگین حداقل و حداکثر ارتفاع افزایش می یابد و همچنین ترسیم مسیر آبراهه نیز به­ شدت متاثر از دقت مکانی DEM می ­باشد. بهترین نتایج حاصل از واسنجی و صحت­ سنجی دبی ماهانه در ایستگاه شیرگاه برای مدل ارتفاعی رقومی ASTER حاصل شد. ضریب R۲  و NS در دوره واسنجی به ترتیب ۷۱/۰ و ۶۸/۰ و در دوره صحت­سنجی ۷۰/۰ و ۵۴/۰ بدست آمد. در نهایت با محاسبه ­ی خطای نسبی نتایج حاصل از شبیه سازی با SRTM و GTOPO۳۰ نسبت به ASTER مشخص شد که با افزایش دقت مکانی از ۳۰ به ۹۰  متر مدل در شبیه ­سازی دبی و نیترات کل در اکثر ماه­ها بیش ­تخمینی اما با افزایش دقت مکانی از ۳۰ به ۱۰۰۰ متر مدل در شبیه­ سازی این دو پارامتر در تمامی ماه­ها در دوره­ ی شبیه ­سازی کم­ تخمینی داشته است. نتایج پژوهش حاضر نشان داد دقت شبیه ­سازی دبی و نیترات کل با مدل ارتفاعی رقومی ASTER دارای بالاترین قدرت تفکیک مکانی بهترین شبیه سازی را نسبت به SRTM و GTOPO۳۰ ارئه می­ کند.  

Models Estimation, Simulation, Discharge and Nitrate, Digital Elevation Model, تخمین مدل ها, شبیه سازی, دبی, نیترات, مدل ارتفاعی رقومی