تهیه ی نقشه پتانسیل سیل گیری با استفاده از روش های تصمیم گیری تحلیل سلسله مراتبی و تاپسیس و مدل آماری وزن واقعه (مطالعه موردی: شهرستان جهرم، استان فارس)

سیلاب یکی از رایج ترین بلایای طبیعی است که هرساله باعث خسارت های مالی و جانی فراوانی می گردد. لذا وجود نقشه های حساسیت و آسیب پذیری به منظور مدیریت جامع سیلاب جهت کاهش اثرات مخرب آن امری ضروری است. بنابراین هدف از  تحقیق حاضر، تهیه ی نقشه پتانسیل سیل گیری در شهرستان جهرم، استان فارس با استفاده از روش های تصمیم گیری چند- معیاره تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و تاپسیس و مدل آماری وزن واقعه (WOE) و مقایسه ی دقت آن ها می باشد. درمجموع ۵۳ محل وقوع سیل در منطقه مورد مطالعه مشخص، که ۳۵ محل وقوع سیل به طور تصادفی جهت مدل سازی و ۱۶ محل باقیمانده به­منظور ارزیابی مدل ها مورد استفاده قرار گرفت. درمجموع ۹ عامل که بر روی وقوع سیل­گیری اثر می گذارند، در نظر گرفته شد و نقشه های آن در محیط ArcGIS آماده گردید. این عوامل شامل درجه شیب، شکل شیب، ارتفاع، شاخص رطوبت توپوگرافی (TWI)، شاخص توان آبراهه (SPI)، فاصله از رودخانه، کاربری اراضی، بارندگی و سنگ­شناسی می باشد. پس از تهیه ی نقشه ­های پتانسیل سیل با استفاده از روش های مذکور، جهت ارزیابی نتایج از منحنی تشخیص عملکرد نسبی (ROC) استفاده گردید. سطح زیر منحنی (AUC) به دست آمده از منحنی تشخیص عملکرد نسبی، نشان دهنده ی دقت ۶۸، ۷۰ و ۸۶ درصد به­ترتیب برای مدل های AHP، تاپسیس و مدل آماری وزن واقعه می باشد. نتایج به دست آمده نشان دهنده ی دقت بالای مدل های آماری در مقایسه با مدل های تصمیم گیری و مبتنی بر کارشناسی می باشد. نتایج این مطالعه می تواند برای مدیران، محققان و طراحان به منظور مدیریت مناطق آسیب پذیر سیل و کاهش خسارات آن مفید باشد.  

Keywords:

Flood vulnerability , Analytical hierarchy process (AHP) , TOPSIS methods , Weights-of-evidence model (WOE) , Geographic information system (GIS) , آسیب پذیری سیلاب , فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) , روش تاپسیس , مدل وزن واقعه (WOE) , سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)