روند تغییرات دما و بارش و رابطه آن با مراحل فنولوژی گندم در گرگان

عوامل اقلیمی، یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار در تولید گندم و تنش های دمایی و رطوبتی، از عمده ترین عوامل کاهش دهنده محصول و عملکرد آن به شمار میرود. در این تحقیق، تاثیر پارامترهای دما و بارندگی، بر روی تاریخ مراحل فنولوژیکی محصول مهم زراعی گندم، در هاشم آباد گرگان، مورد بررسی قرار گرفته است. آمار دما و بارندگی ایستگاه هواشناسی هاشم آباد گرگان، از سال ۱۹۸۴ تا ۲۰۱۵ (به مدت ۳۱ سال) و تاریخ مراحل فنولوژیکی محصول گندم در طی سالهای ۱۹۹۳ تا ۲۰۱۵ (به مدت ۲۲ سال)، مورد مطالعه قرار گرفت. جهت تعیین میزان همبستگی و نوع رابطه پارامترهای اقلیمی با مراحل فنولوژی در محیط SPSS از رگرسیون خطی و جهت تعیین جهت روند، نوع و زمان تغییرات پارامترهای اقلیمی، از آزمون من-کندال استفاده شده است. نتایج نشان داد، که میانگین دمای هوا، میانگین حداکثر و حداقل دما در این ایستگاه در طول ۳۱ سال روند افزایشی داشتند و بارش روند معنیداری را نشان نداد. روند تغییرات روزشمار مراحل فنولوژیکی کاشت گندم، شروع جوانه زنی گندم، شروع و پایان سه برگی گندم، شروع و پایان طویل شدن گندم، شروع خوشه دهی گندم، پایان گلدهی گندم، شروع و پایان شیری شدن گندم، شروع و پایان مومی شدن گندم، شروع رسیدن گندم، افزایشی و روزشمار مراحل پایان جوانهزنی گندم، شروع و پایان سبزشدن گندم، شروع و پایان پنجه زنی گندم، شروع و پایان ساقه دهی گندم، پایان خوشه دهی گندم، شروع گلدهی گندم، پایان رسیدن گندم، فاقد روند مشخصی بوده اند. طی سالهای ۱۹۹۳ تا ۲۰۱۵ دمای ماکزیمم روی مراحل فنولوژیکی گندم و پنبه، بیتاثیر بوده و دمای مینیمم، میانگین و بارش روی مراحل فنولوژی گندم و پنبه اثرات مثبت و منفی داشتند.

Keywords:

مراحل فنولوژی , پارامترهای اقلیمی , گندم , هاشم آباد گرگان