حمیدرضا پوریان - دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی،کرمانشاه، ایران
مرضیه علیزاده - گروه گیاهپزشکی، دا نشکده کشاورزی، دانشگاه رازی،کرمانشاه، ایران

برای تامین سلامت و امنیت غذایی در افراد جامعه، توجه به تولید محصولات کشاورزی بهداشتی و نیز حفاظت آنها از خسارات اقتصادی و بهداشتی آفات از اهمیت ویژه ای برخوردار میباشد. در راستای تامین اهداف کشاورزی پایدار، امروزه تولید غذای سالم عاری از سموم کشاورزی و با تکیه بر کاربرد عوامل کنترل بیولوژیک بومی در قالب برنامه مدیریت تلفیقی آفات بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در بین عوامل زیستی، نقش قارچهای بیمارگر حشرات برای کنترل آفات از جمله حشرات خسارت زای انباری از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند. در این مطالعه اثرات بیمارگری پنج جدایه بومیDE)، DC۲، Tv۱ ، IRAN۴۴۱C و(IRAN۱۸۷C از قارچ Beauveria bassiana به عنوان عامل کنترل بیولوژیک حشرات، روی دو گونه ی سوسک چهار نقطه ای حبوبات Callosobruchus maculatus (F.) (Chrysomelidae) و سوسک دندانه دار غلات Oryzaephilus surinamensis (L.) (Silvanidae) هر دو از راسته سخت بالپوشان (Coleoptera)مورد ارزیابی قرار گرفتند. جدایه های مورد استفاده از میزبانهای مختلف و مناطق مختلف ایران جداسازی شده بودند. داده ها براساس مقایسه غلظت-زمان مرگ ومیر و شاخص سمیت جدایه ها به صورت جداگانه برای هریک از حشرات آفت تجزیه شدند. نتایج نشان داد که همه جدایه های بومی تلفات قابل قبولی روی آفات ایجاد کردند. براساس شاخص سمیت جدایه های DC۲، IRAN۴۴۱C وIRAN۱۸۷C در گروه جدایه با ویرولانس بالا از نظر بیماری زایی قرار گرفتند. مدت زمان لازم برای کشتن ۵۰ درصد جمعیت (LT۵۰) در جدایه IRAN۴۴۱C به طور معنی داری کمتر از سایر جدایه ها ثبت شد. این مقدار برای گونه های چهار نقطه ای حبوبات و شپشه دندانه دار برنج به ترتیب برابر با ۳/۸۸ و ۳/۰۴ روز بود. بنابراین جدایه IRAN۴۴۱C با داشتن کمترین مقدار LT۵۰ و سرعت کشندگی بالاتر به عنوان جدایه برتر انتخاب شد تا در برنامه های کنترل بیولوژیک آفات انباری مورد استفاده قرار بگیرد.

قارچ بیمارگر حشرات، ویرولانس، کنترل بیولوژیک