زهرا رزمجوئی - دانشجو کارشناسی ارشد، بخش علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
محمد اعتمادی - استادیار بخش علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز

نیترات مهمترین شکل نیتروژن را تشکیل میدهد که اکثر محصولات باغی خصوصا سبزیجات به راحتی در مقادیر زیادی جذب میکنند تا حداکثر عملکرد را به دست آورند. هنگامیکه میزان جذب نیترات به مراتب بیشتر از جذب توسط گیاه باشد، تجمع نیترات در بافتهای گیاهی ممکن است رخ دهد. در محصولات غیرلگوم، غلظتهای بیشتری از نیترات تمایل به تجمع در برگها را دارد در حالی که غلظت های پایین تری در پیازها، بذرها، میوه ها، ریشه ها و غده ها متمرکز می شوند. به همین دلیل، سبزیجات برگی به عنوان گونه برجسته تجمع نیترات مطرح میشوند. نیترات به خودی خود نسبتا مضر است و مصرف بیش از حد آن توسط انسان، خطراتی از جمله ابتلا به سرطان را افزایش میدهد. بنابراین میتوان با داشتن یک برنامه کودی متعادل و استفاده صحیح از کودهای شیمیایی به ویژه کودهای نیتروژندار، رشد و بهبود کیفی گیاه را تضمین کرد بدون اینکه خطر انباشتگی سطوح بالای نیترات را در بر داشته باشد. بدیهی است که کودهای شیمیایی گران هستند، دوستدار محیط زیست نیستند و همچنین مسئول آلودگی آب، هوا و خاک هستند. علاوه بر این، ممکن است در طولانی مدت حاصلخیزی خاک را از بین ببرند. با توجه به این دلایل، دانشمندان، استفاده از کودهای زیستی را به جای استفاده از کودهای شیمیایی پیشنهاد دادند. کودهای زیستی حاوی میکروارگانیسم هایی هستند که باعث تامین کافی مواد مغذی به گیاهان میزبان می شوند. محرکهای زیستی گیاه، به عنوان هر ماده یا میکروارگانیسم مورد استفاده برای گیاهان با هدف افزایش کارایی عناصر غذایی، مقاومت به تنش غیرزیستی و یا ویژگی کیفی محصول مورد استفاده قرار میگیرد. میکروارگانیسم ها و متابولیت های آنها قادر به تثبیت نیتروژن، محافظت از گیاهان در مقابل قارچها و باکتریهای بیماریزای گیاهی، افزایش حاصلخیزی خاک، رشد محصول و یا عملکرد آن هستند و میتوانند جایگزینی برای مواد شیمیایی کشاورزی باشند.

نیترات، کودهای زیستی، نیتروژن، میکروارگانیسم، آبکشت، PGPR