مهشید لطف ملایری - دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات فرهنگی و رسانه دانشگاه تهران

فرابحران محیط زیست در ایران نیاز به توجه جدی دارد و انتظار میرود که در این زمینه اقداماتی دقیق صورت گیرد. در همین راستا آموزش محیط زیست میتواند تاثیر چشمگیری در تقویت فرهنگ زیست محیطی و رسیدن به اهداف توسعه پایدار داشته باشد. یکی از راه های جلب توجه مردم به این معضل، آگاهی سازی در زمینه شدت و وسعت این بحران و همچنین ارائه راهکارهای عملی به جامعه است. پرورش و تربیت شهروندان زیست محیطی امری است که به حل کردن معضل محیط زیست در ایران کمک شایسته ای خواهد کرد و رسانه های اجتماعی نقش چشمگیری در اطلاع رسانی و آگاهی بخشی و آموزش در این زمینه ایفا میکنند. پرسش اصلی مقاله این است که شبکه اجتماعی اینستاگرام چگونه در ارائه راهکارهای عملی به منظور حمایت از محیطزیست عمل میکند. پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و به روش نظریه داده بنیاد انجام شد . ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. با بهره گیری از روش نظریه داده بنیاد، داده های حاصل از مصاحبه های انجام شده با ۱۲ نفر از کاربران شبکه اجتماعی اینستاگرام که محتوای زیست محیطی را دنبال میکردند، طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی شد. کدهای باز شامل ۲۸ مفهوم و کدهای محوری شامل ۵ مقوله عمده است که مشتمل بر؛کاهش مصرف پلاستیک، صرفه جویی در مصرف آب، کاهش مصرف گرایی، توجه به حیوانات و تفکیک زباله از مبدا هستند . میل به رشد فردی به عنوان کد گزینشی پژوهش حاضر شناسایی گردید. مصاحبه شوندگان بیان داشتند که در شبکه اجتماعی اینستاگرام با راهکارهای عملی در این ۵ حوزه عمده آشنا شده و آنها را به کار گرفته اند.

رسانه اجتماعی، شهروند زیست محیطی، اینستاگرام، محیط زیست، نظریه داده بنیاد