نامدار کامرانی - دانشجوی دکتری، گروه علوم دامی، دانشگاه تبریز
مهدی نظری - دانشجوی دکتری، گروه علوم دامی، دانشگاه تبریز

برای دستیابی به بازده باروری مطلوب در پرورش اسب، ضروری است که ارزیابی منظم و اصولی از سلامت جنسی حیوانات انجام شود. مشکلات مربوط به رفتار جنسی طبیعی، میتواند تفاوت بین سودآوری و شکست مالی را ایجاد کند و از سوی دیگر، میتواند منجر به افزایش زمان و کار صرف شده در جمع آوری مایع منی، شود. بنابراین، داشتن نریان با رفتار جنسی مناسب، ضروری است. مشکلات رفتار جنسی در نریان شامل انواع مختلفی از اختلال عملکرد است. درمان موفقیت آمیز، چه با اصلاح رفتار سنتی و چه با دستکاری دارویی،معمولا به تشخیص اختلالات خاص درگیر، بستگی دارد. عوامل مختلفی بر رفتار جنسی و عملکرد نریان تاثیر میگذارند که عبارت اند از، فصل، سن، اندازه و ثبات بیضه، فراوانی انزال، درد، ترس، سطح هورمونهای خون، اذیت کردن بیش از حد، محدود کردن ارتباط یا تعامل با سایر اسبها، سوء مدیریت در حین آموزش برای جفت گیری و انزال. انواع مختلفی از رفتارهای جنسی غیرطبیعی در نریانهای وجود دارد که متداولترین موارد عبارتاند از: میل جنسی کم (Low libido)، رفتار خشونت آمیز (Aggressive behvaior)، رفتار دیوانه وار یا جنون آمیز (Frenzied or frenetic behavior)، خودزنی .(Self-mutilation) ارزیابی رفتار جنسی نریان بسیار مهم است، زیرا رفتار جنسی با کارایی تولید مثل مرتبط است که با مدیریت مناسب و آگاهی از شرایط حاکم بر واحد پرورشی، میتوان تمامی اختلالات رفتار جنسی ذکر شده را به موقع کنترل کرده و سبب افزایش بازده تولید مثلی در واحد پرورشی، شد.

نریان، رفتارهای جنسی ، ناباروری، تولید مثل.