امینه احمدی - گروه گیاهپزشکی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
سیداسماعیل رضوی - گروه گیاهپزشکی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
سیدجواد صانعی - گروه گیاهپزشکی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
الهه لطفعلی نژاد - گروه گیاهپزشکی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

بیماری سوختگی غلاف برنج ناشی از Rhizoctonia solani Kühn یکی از بیماریهای مهم برنج در اکثر کشورهای برنج خیز جهان محسوب میشود. این بیماری از طریق مقاومت ژنتیکی به دلیل فقدان سطح مقاومت بالا در ارقام تجارتی قابل کنترل نیست. از این رو تاثیر اسید اگزالیک (Oxalic acid= OA) بر القای برخی از واکنشهای دفاعی گیاه برنج علیه بیماری مورد بررسی قرار گرفت. محلول پاشی برگها توسط OA (۱ میلی مولار) مقاومت گیاه برنج را علیه R. solani افزایش میداد. در این رابطه، کاهش طول لکه در ارتباط با مایه زنی گیاهان ۲ تا ۳ روز بعد از تیمار OA ۶۴-۵۳ درصد بوده است. تیمار گیاهان با OA با افزایش قابل توجه میزان ترکیبهای فنلی همراه بود. افزایش ۵/ ۱ برابر ترکیب های فنلی سه روز بعد از تیمار با OA مشاهده شد. فعالیت فنیل آمونیالیاز نیز به سرعت با تیمار OA افزایش داشت و پس از یک روز تیمار با OA به بیشینه خود میرسید و سپس به تدریج کاهش مییافت. افزایش معنیدار فعالیت پراکسیداز یک روز پس از تیمار با OA مشاهده گردید و در ضمن ۲ روز پس از تیمار OA به بیشینه خود میرسید. نتایج این مطالعه نشان داد که پیشتیمار گیاهان برنج با OA آلودگی گیاه را به R. solani کاهش میدهد. تخمین طول لکه بر اساس صفات اندازه گیری شده با استفاده از مدل شبکه عصبی نشان داد که استفاده از ۱۳ نرون در لایه پنهان بهترین همبستگی را بین داده ها با ضریب تبیین ۹۷۲۱۲/۰ و مجموع مربعات خطای ۱۲۵۹/۰ ارائه میدهد.

Oryza sativa، آنزیمهای دفاعی، پراکسیداز، ترکیبهای فنلی، فنیل آمونیالیاز