فهیمه طالبی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته علوم باغبانی گرایش گیاهان دارویی، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
وحید اکبرپور - استادیار گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
ویدا چالوی - دانشیار گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

مصرف بهینه آب و مدیریت استفاده درست از آن با توجه به کمبود منابع آبی و نیز افزایش آلودگی خاک، ذخایر آبی و محصولات غذایی به واسطه آبشویی بالای کودهای شیمیایی، یکی از دغدغه های صنعت کشاورزی و باغبانی می باشد. بدین منظور پژوهشی با هدف بررسی اثر متانول و نانوذره دی اکسید تیتانیوم (TiO۲) بصورت محلول پاشی برگی و نیز تاثیر متقابل آنها بر برخی از صفات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی گیاه دارویی کنگرفرنگی در قالب طرح فاکتوریل بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با ۲ فاکتور در ۴ سطح و ۳ تکرار در سال ۹۹-۱۳۹۸ انجام شد. تیمارها شامل متانول ۰، ۱۵، ۳۰ و ۴۵ درصدحجمی و نانوذره دی اکسید تیتانیوم ۰ ، ۲۰، ۴۰ و ۶۰ میلی گرم بر لیتر بود. نتایج حاصل از جدول تجزیه واریانس پژوهش انجام شده نشان داد که اعمال تیمارها بر تمامی صفات مورد بررسی در سطح آماری ۱% معنی دار شد. بیشترین میزان عملکرد گل در بوته و وزن هزار دانه در تیمار ۳۰ درصد حجمی متانول ۲۰ + میلی گرم بر لیتر نانوذره تیتانیوم مشاهده شد که به ترتیب افزایش ۲۰۳/۳۷ و ۱۰۱/۳۸ درصدی نسبت به شاهد نشان دادند. کمترین مقادیر این صفات متعلق به تیمار صفر درصد حجمی متانول ۶۰ + میلی گرم بر لیتر نانوذره دی اکسید تیتانیوم بود که تفاوت معنی داری با شاهد نداشت. کلروفیل کل در تیمار متانول ۴۵ درصد حجمی ۴۰ + میلی گرم بر لیتر نانوذره دی اکسید تیتانیوم با افزایش ۲۵۱ درصدی نسبت به شاهد دیده شد. همچنین این تیمار حاوی بیشترین مقادیر فالونوئید و آنتی اکسیدان بود که به ترتیب با ۲۸۴/۶۱ و ۱۶/۲۴ درصد نسبت به شاهد افزایش داشت. بالاترین مقدار فنل در تیمار متانول ۴۵ درصد حجمی ۲۰+ میلیگرم بر لیتر نانوذره دی اکسید تیتانیوم با افزایش ۷۳/۱۵ درصدی نسبت به شاهد به دست آمد. نتایج این پژوهش نشان داد استفاده از ترکیب تیمارهای متانول و نانوذره دی اکسید تیتانیوم در بهبود صفات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی کنگرفرنگی موثر واقع شده است.

گیاه دارویی، متانول، نانو ذره، آنتی اکسیدان، فیتوشیمیایی