علیرضا رضائیان - دانش آموخته کارشناسی ارشد اقلیم شناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان
تقی طاوسی - استاد اقلیم شناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان
محمدرضا رضائیان - دانش آموخته کارشناسی ارشد برنامه ریزی روستایی دانشگاه فردوسی مشهد

از نگاه اقلیم شناسی افت دمای هوا به نقطه صفر درجه سلسیوس و پایین تر از آن را یخبندان می نامند. هدف این پژوهش شناسایی رخداد یخبندان و بررسی کوتاه مدت وقوع آن در خاش میباشد. برای شناخت دوره های یخبندان کوتاه مدت، از مدل زنجیره مارکف مرتبه اول دو حالته استفاده گردید. روزهای سال به دو گروه، »روزهای یخبندان« (دمای کمینه هوا صفر درجه سلسیوس و کمتر) و »روزهای غیریخبندان« (دمای کمینه هوا بالاتر از صفر درجه سلسیوس) تقسیم شد. پس از تعیین فراوانی روزهای »یخبندان« و »غیریخبندان«، احتمالات ساده و اقلیمی، طول هر یک از دوره ها و نیز سیکل یخبندان برای دوره ۲۶ ساله (۱۳۶۵-۱۳۹۱) به صورت ماهانه، فصلی و سالانه محاسبه گردید. تحلیل یخبندان ها نشان داد که تکرار دوره های یخبندان در سالهای اول آماری بیشتر و از نظم خوبی برخوردار بوده و در سالهای اخیر تغییرات آن بسیار نامنظم و روند کلی آن نزولی شده است. بعد از سال ۱۳۸۵ یخبندان ها نوسانات شدیدی را تجربه نمودند و بیشترین و کمترین مقدار آن نیز در این سالها مشاهده میشود. سپس احتمال دو روز پیاپی یخبندان یا غیریخبندان، اختلاف بین احتمالات ساده و اقلیمی وقوع روزهای یخبندان و غیریخبندان تعیین گردید. ولی بین احتمالات ساده و اقلیمی دوره های یخبندان و غیریخبندان کوتاه مدت برای ایستگاه مورد مطالعه اختلاف قابل ملاحظه ای مشاهده نشد. در مجموع فراوانی روزهای یخبندان بیشتر در فصل سرد سال و در دیماه به بیشترین حد خود یعنی ۱۰.۹۲ روز میرسد و متوسط روزهای یخبندان در سال ۲۴.۹ روز می-باشد.

یخبندان، یخبندان کوتاه مدت، احتمال اقلیمی، مدل .Marcov