بررسی میزان سم دیازینون در رودخانه پلرود

آلودگی منابع آب بوسیله سموم آفت کش یکی از معضلات زیست محیطی محسوب می گردد که به لحاظ توسعه کشاورزی و تنوع آفات گیاهی، استفاده از سموم مذکور گسترش روزافزونی یافته است. هر ساله تعداد زیادی از مردم دنیا با استفاده از آب آلوده به بقایای آفت کش ها در معرض ابتلا به انواع بیماری ها از جمله سرطان قرار می گیرند. استان گیلان یکی از قطب های کشاورزی محسوب می شود و با توجه به اینکه حدود ۴۰ درصد برنج کشور را تامین می کند، همه ساله مقادیر قابل توجهی آفت کش جهت کنترل آفات در این استان به مصرف می رسد.رودخانه پارود یکی از مهمترین رودخانه شرق گیلان می باشد و در عرض جغرافیایی '۴۵- ˚۴۹ تا '۴۵- ˚۵۰ شرقی گسترده شده است. به دلیل وجود مزارع وسیع برنج در حوزه آبریز ان هر ساله مقادیر قابل توجهی سموم کشاورزی را به دریا حمل می نماید. کرم ساقه خوار برنج یکی از عمده ترین آفات در منطهق مورد مطالعه می باشد که این آفت در سال ۱۳۵۱ در تنکابن مازندران برای اولین بار مشاهده و جمع آوری گردید و از این نقطه به سایر نقاط انتشار یافت. در زراعت برنج و برای مبارزه با کرم ساقه خوار برنج حشره کش دیازینون سم غالب مورد استفاده در کل منطقه می باشد. با توجه به اینکه دیازینون در رده II طبقه بندی سازمان بهداشت جهانی WHO قرار گرفته و جزء آفت کش های نسبتا خطرناک مورد مصرف در ایران می باشد. لذا در این پژوهش رودخانه پلرود از لحاظ آلودگی به سم حشره کش فسفر دیازینون در مبارزه با کرم ساقه خوار برنج مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور ۵ ایستگاه انتخاب شده و طی ۲ فصل بهار (خرداد) و تابستان (تیر و مرداد) نمونه برداری و اندازه گیری دیازینون در ۳ محیط آب و گیاه و رسوب رودخانه در سال ۱۳۹۱ انجام گرفت، یکی از ایستگاه ها در بالادست رودخانه به عنوان ایستگاه شاهد در نظر گرفته شد. نتایج این تحقیق نشان داد میانگین غلظت دیازینون در فصل تابستان در ۴ ایستگاه، ایستگاه شماره ۲، ایستگاه شماره  ۳، ایستگه شماره ۴، ایستگاه شماره ۵ در آب به ترتیب، ۰.۵۵، ۰.۷۵، <۰.۱۲۵، <۰.۱ ppb و در رسوب و گیاه کلیه ایستگاه های بالا غلظت دیازینون، <۱ ppb می باشد. مقادیر بدست آمده در این مطالعه با استانداردهای جهانی از جمله آلمان (حد مجاز دیازینون در آب ۱ ppm) مورد مقایسه قرار گرفت و نتایج نشان داد میزان باقی مانده دیازینون در کلیه ایستگاه ها کمتر از حد استاندارد آلمان می باشد. همچنین نتایج نشان می دهد همبستگی که بین رسوب و گیاه وجود دارد بیش از همبستگی است که بین آب و گیاه وجود دارد. در بیان ساده تر می توان گفت تغییر غلظت دیازینون در گیاه بیشتر تحت تاثیر تغییر دیازینون در محیط رسوبات قرار می گیرد.