بهینه سازی زمانبندی آبیاری شالیزار با استفاده از برنامه ریزی ریاضی

آب یکی از مهمترین منابع تجدید شونده و گنجینه مشترک انسانهاست. با وجود اینکه حدود ۷۱ % سطح
کرهی زمین از آب پوشیده است، حدود ۹۷/۴ % از آن جزء آبهای شور و غیرمتعارف طبقه بندی می شود و تنها ۲/۶% منابع آب شیرین است و مقدار ۰/۰۱۴% آن قابل بهره برداری است. بنابراین چه در بعد محلی، منطقه ای، ملی و چه در بعد جهانی، بخش عمدهای از عدم تعادل در منابع آب ناشی از محدودیت طبیعی آن و بخش دیگر متاثر از اقدامات و فعالیت های بشر در ارتباط با استفاده از آب میباشد که در قالب تخصیص غیربهینه و استفاده غیر اقتصادی منابع آب ظاهر میشود(زارع، ۱۳۹۰). نقش آب مصرفی و مقدار مصرف آب در تولید محصولات کشاورزی در دنیا ( ۷۵ تا ۸۰ درصد آب مصرفی) قابل توجه می باشد بطوریکه که کمیت و کیفیت آب مصرفی می تواند کمیت تولید و کیفیت محصول تولید شده را شدیدا تحت تاثیر قرار دهد(آبابایی، ۱۳۷۸ ؛ حیدریان و رشیدزاده، ۱۳۸۸ ) پس کشاورزی پایدار بدون بهینه سازی در مصرف منابع آبی میسر نخواهد شد و بهینه سازی و افزایش بهره وری مصرف آب در یک سیستم زراعی علاوه بر بهبود وضعیت، حفاظت از منابع آب و خاک، کاهش خسارت های اقتصادی و اجتماعی را درپی خواهد داشت. همانطور که گفته شد آب به عنوان یکی از نهاده های اصلی تولید محصولات کشاورزی، جایگاه خاصی در توسعه کشاورزی پایدار دارد، در ایران حدود ۶۰ % از اراضی تحت کشت آبی است که ۹۰ % از تولیدات غذایی کشور را تامین می کند و از حدود ۸۸/۵ میلیارد متر مکعب آب بدست آمده از منابع سطحی و زیرزمینی حدود ۸۳ میلیارد متر مکعب آن به بخش کشاورزی اختصاص می یابد (صنوبر و همکاران، ۱۳۸۹) و این درحالی است که براساس نظر شورای جهانی آب، کشورهای درحال توسعه از جمله ایران برای غلبه بر مشکلات غذایی خود تا سال ۱۴۰۰ فقط می توانند ۲۳ درصد بر سطح اراضی آبی خود بیافزایند. لذا لزوم مدیریت مناسب منابع آب موجود مشخص می شود.