نقش مشارکت مردمی در حفاظت منابع آب مطالعه موردی شهرستان رشت

استانگیلان در شمال ایران در دهه های گذشته شاهد صرف هزینه های قابل توجهی برای توسعه عملیات زیرساخت در زمینه بهره برداری از آب درسطح تقریبی ۲۰۰ هزار هکتار از اراضی شالیزار بوده است. به منظور دستیابی به علل و عوامل موثر در ایجاد انگیزه در بهرهبرداران آب و جلب مشارکت روستائیان و بهره برداری زراعی و باغی برای حفاظت از منابعآب و در نهایت ارائه راهکاری مناسب، طرح پژوهشی جاری به مدت ۹ ماه در سطح شهرستان رشت به اجرا در آمد. برای عملیاتی کردن و جمعآوری اطلاعات پروژه به آرشیو شرکت سهامی
آب منطقهای استان گیلان مراجعه شد. قسمتی از اطلاعات نیز از طریق هماهنگی با مسئولین ترویجی بخش های شهرستان رشت تهیه شد. آنگاه با برگزاری گارگاه های آموزشی و تکمیل مشخصات مندرج در پرسشنامه ها که از جمله شامل وضعیت شخصی و شغلی و درآمدی بهرهبرداران آب و میزان آگاهی آنها به الزامات این بخش و چگونگی جلب مشارکت برای حفاظت منابع آب، اطلاعات نهایی بدست آورده شد. در کارگاه های آموزشی نسبت به حفاظت منابع آب، کاهش هزینه نهادهها و چگونگی مشارکت مردمی در جهت احداث، مرمت و بازسازی کانال های آبیاری و زهکشی درجه ۳ و ۴ تحت پوشش اقدام شد. متغیرهای مورد بررسی شامل، سن، میزان آگاهی مردم از منابع آب، سطح سواد، نحوه و انگیزه مشارکت، رضایتمندی و غیره بودند. جامعه آماری شامل کل شاربین بخش های تابعه شهرستانرشت به تعداد ۸۳۴۱۳ نفر بود. تعداد ۳۸۶ بهره بردار طبق فرمول عمومی کوکران و به روش تصادفی طبقه ای با تفکیک هر یک از بخشهای تابعه شهرستان به عنوان نمونه انتخاب شدند. اطلاعات جمع آوری شده با نرم افزار Excel برای تشکیل بانک اطلاعاتی و نرم افزار SPSS  برای تجزیه و تحلیل ناپارامتری متغیرها مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج بدست آمده نشان داد که میانگین سنی شاربین ۴۵ سال می باشد. میانگین سرانه سطح زیرکشت ۱/۵۸ هکتار و منابع آب مورد استفاده از رود خانه، کانال و آب بندان به ترتیب ۵۰، ۳۳ و ۱۷ درصد می باشد. ضریب همبستگی مردم روستایی با جوانان و ریش سفیدان به ترتیب ۰/۰۸۴ و ۰/۱۴۰- بدست آمده است (P≤۰/۰۵). همبستگی معنی داری بین متغیر های سطح تحصیلات و نحوه مشارکت با میزان مشارکت نیز وجود داشت (P≤۰/۰۵).

Keywords:

تمایل به مشارکت , حفاظت منابع آب , سازمان آب منطقه ای گیلان