سمیه انتظاری - Department of Psychology, Shahrood Branch, Islamic Azad University, Shahrood, Iran
محبوبه طاهر - Department of Psychology, Shahrood Branch, Islamic Azad University, Shahrood, Iran
حکیمه آقایی - Department of Psychology, Shahrood Branch, Islamic Azad University, Shahrood, Iran

زمینه و هدف: شایع‎ترین تشخیص دارای همبودی با اختلال بدریختی بدن، افسردگی است. نگرانی اصلی در مورد افراد با اختلال بدریختی بدن که دارای علائم افسردگی بوده و عملکردشان در کنش های مختلف، مختل است، پرخاشگری خودآزارگرانه و خودکشی است. هدف از انجام این پژوهش مقایسه اثربخشی درمان‎های شناختی-رفتاری و فراشناختی بر افسردگی، اندیشه‎پردازی خودکشی، و پرخاشگری خودآزارگرانه افراد با نشانه‎های پیش‎بالینی اختلال بدریختی بدن بود. روش: پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه ­آزمایشی با طرح پیش‎آزمون- پس‎آزمون با گروه گواه است. نمونه مورد مطالعه شامل ۵۱ دانش ­آموز دختر با نشانه های پیش ­بالینی اختلال بدریختی بدن از یک دبیرستان دولتی شهر تهران در سال ۹۸-۱۳۹۷ بودند که به روش نمونه ­گیری هدفمند انتخاب شدند. این شرکت‎کنندگان پس از ورود به مرحله ارزیابی و دریافت رضایت آگاهانه در یکی از سه گروه مداخله­ ای درمان شناختی­ رفتاری، فراشناختی، و فهرست انتظار جایدهی شدند. افراد نمونه پرسشنامه ترس از تصویر بدن (لیتلتون، ۲۰۰۵)، پرسشنامه افسردگی بک-۲ (بک و همکاران، ۱۹۹۶)، پرسشنامه اندیشه‎پردازی خودکشی (بک، ۱۹۷۹) و زیرمقیاس پرخاشگری خودآزارگرانه پرسشنامه سبک­های پرخاشگری (علوی­زاده و همکاران، ۱۳۹۶) را در ابتدا و به عنوان مرحله پیش‎آزمون تکمیل کردند و پس از ده جلسه درمانی ۹۰ دقیقه ­ای گروهی برای گروه­های آزمایشی، در مراحل پس‎آزمون و پیگیری ۳ ماهه، هر سه گروه مورد سنجش مجدد قرار گرفتند. داده ­ها به شیوه تحلیل واریانس اندازه‎گیری مکرر در محیط نرم­افزار SPSS-۲۶ تحلیل شد. یافته ­ها: نتایج این مطالعه نشان داد که هرچند روش­های شناختی- رفتاری و فراشناختی بر بهبود علائم افسردگی (۰/۰۱>p)، اندیشه‎پردازی خودکشی (۰/۰۵>p) و پرخاشگری خودآزارگرانه اثربخش ­بوده ­اند (۰/۰۵>p)، اما درمان شناختی- رفتاری اثربخشی بیشتری در کاهش افسردگی داشته است (۰/۰۵>p) و تفاوت معناداری بین این دو روش در بهبود اندیشه‎پردازی خودکشی و پرخاشگری خودآزارگرانه وجود نداشته است (۰۵/۰

Cognitive behavior therapy, metacognitive therapy, body dysmorphic disorder, depression, suicide ideation, masochistic aggression, درمان رفتاری- شناختی و فراشناختی, اختلال بدریختی بدن, افسردگی, اندیشه‎پردازی خودکشی, پرخاشگری خودآزارگر