اثربخشی برنامه پرورشی والدین و کودکان با نیازهای ویژه و کشاکش های سلامتی آنها بر انرژی ادراک شده والدگری و ذهن آگاهی

زمینه و هدف: نتایج پژوهش­ های پیشین حاکی از اهمیت انرژی ادراک شده والدگری و ذهن ­آگاهی در پرورش مطلوب کودکان با نیازهای ویژه است. در این راستا، مطالعه حاضر با هدف بررسی تاثیر برنامه پرورشی والدین و کودکان با نیازهای ویژه و کشاکش­ های سلامتی آنها بر انرژی ادراک­شده والدگری و ذهن ­آگاهی انجام شده است. روش­: روش پژوهش حاضر شبه­ تجربی و طرح آن به صورت پیش ­آزمون-پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش شامل والدین کودکان با نیازهای ویژه مدارس استثنایی ناحیه یک شهر رشت در نیم­سال اول تحصیلی ۱۳۹۹-۱۳۹۸ بود. نمونه مورد مطالعه شامل ۶۰ والد (مادر یا پدر) بودند که با استفاده از روش نمونه­ گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گروه گواه جایدهی شدند. ابزار گردآوری اطلاعات شامل مقیاس انرژی ادراک­شده والدگری (یانیس، بارنت و نیس، ۲۰۰۹) و فرم کوتاه پرسشنامه ذهن ­آگاهی فرایبورگ (والاچ و همکاران، ۲۰۰۶) بود. گروه آزمایش شامل والدین کودکان با نیازهای ویژه به همراه فرزندانشان، دوازده جلسه برنامه پرورشی والدین و کودکان با نیازهای ویژه و کشاکش­ های سلامتی آ­نها (برتون و همکاران، ۲۰۱۸) را دریافت کردند، ولی گروه گواه هیچ مداخله ­ای دریافت نکردند. در پایان داده­ های به دست آمده با آزمون تحلیل کوواریانس تک­ متغیره یکراهه تحلیل شدند. یافته­ ها: نتایج نشان داد که برنامه پرورشی والدین و کودکان با نیازهای ویژه و کشاکش ­های سلامتی آ­نها بر افزایش انرژی ادراک­ شده والدگری (۸۰/۹۴=F) و ذهن­ آگاهی (۹/۱۰=F) والدین کودکان با نیازهای ویژه تاثیر معناداری دارد (۰/۰۱>P).   نتیجه­ گیری: با در نظر گرفتن اهمیت والدگری و ذهن­آگاهی در پرورش مطلوب، برنامه پرورشی حاضر با تمرکز بر نگرش ­ها، نیازها، استقلال، همدلی و ارتباط والد- فرزند می­ تواند مداخله ­ای کارآمد در بهبود انرژی ادراک­ شده والدگری و ذهن­ آگاهی والدین کودکان با نیازهای ویژه باشد.

Keywords:

Nurturing program , perceived energy for parenting , mindfulness , parents and children with special needs , برنامه پرورشی , انرژی والدگری , ذهن آگاهی , والدین و کودکان با نیازهای ویژه