اثربخشی برنامه توانبخشی شناختی توجه بر ابعاد توجه و کارآمدی خواندن دانش‎آموزان نارساخوان

زمینه و هدف: نارساخوانی رایج ترین نوع اختلال یادگیری خاص است. یکی از مهم ترین عواملی که با نارساخوانی در ارتباط است، دامنه توجه و ابعاد آن است که می تواند بر دقت، سرعت، و درک خواندن تاثیرگذار باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی برنامه توانبخشی شناختی و تقویت توجه بر ابعاد توجه و کارآمدی خواندن دانش آموزان نارساخوان انجام شد. روش: طرح پژوهش حاضر، نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون- پیگیری با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل تمام دانش آموزان پسر پایه سوم ابتدایی شهر کرمانشاه در سال تحصیلی ۹۶-۱۳۹۵ بود که از بین آنها تعداد ۳۰ دانش آموز نارساخوان به صورت در دسترس انتخاب و در دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه ۱۵ نفر) به صورت تصادفی جایدهی شدند. گروه آزمایش در ۱۲ جلسه ۴۵ دقیقه ای، برنامه توانبخشی و تقویت توجه را دریافت کردند و افراد گروه مداخله هیچ­گونه مداخله­ای را دریافت نکردند. ابزارهای پژوهش شامل نسخه چهارم آزمون تشخیصی هوش وکسلر کودکان (عابدی، ۱۳۹۲)، آزمون اختلال خواندن (نصفت، ۱۳۸۱)، آزمون استروپ (استروپ، ۱۹۳۵)، آزمون دسته بندی کارت های ویسکانسین (گرنت و برگ، ۱۹۴۸) و آزمون عملکرد پیوسته (رازولد، ۱۹۵۶) بود. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس با تکرار اندازه گیری تحلیل شدند. یافته‎ها: یافته­های پژوهش نشان داد برنامه توانبخشی شناختی توجه، بر توجه انتخابی، توجه انتقالی، و کارآمدی خواندن دانش­آموزان نارساخوان اثربخش است و تاثیر این شیوه مداخله بعد از پیگیری دو ماهه، پایدار بوده است؛ اما بر توجه پایدار، تاثیر معناداری ندارد (خطای ارتکاب: ۵۲/۱F=، ۰۵/۰ ؛ خطای غفلت: ۳۲/۲F=، ۰۵/۰ ؛ زمان واکنش: ۱۳/۰= F، ۰۵/۰ ). نتیجه گیری: بر اساس یافته­های پژوهش حاضر، می­توان نتیجه گرفت که روش مداخله به کار گرفته شده در این مطالعه با تقویت ابعاد توجه و افزایش دقت و پردازش دقیق­تر حروف و کلمات خوانده شده، باعث بهبود کارآمدی خواندن دانش­آموزان نارساخوان شده است.

Keywords:

Attention , dyslexia , cognitive rehabilitation , reading efficacy , توجه , نارساخوانی , توانبخشی شناختی , کارآمدی خواندن