بهروز اسماعیل پور - دانشیار، گروه علوم باغبانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
مرتضی شیخعلی پور - دانشجوی دکتری، گروه علوم باغبانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
موسی ترابی گیکلو - استادیار، گروه علوم باغبانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

شناسه دیجیتال (DOR):۹۸.۱۰۰۰/۱۷۳۵-۰۹۰۵.۱۳۹۹.۳۶.۸۶۷.۱۰۳.۵.۱۵۷۸.۱۶۱۰ شوری خاک در مناطق خشک و نیمه خشک یکی از مهمترین تنش های غیرزیستی محسوب می شود که بر رشد و عملکرد گیاهان دارویی اثر منفی دارد. به منظور مطالعه اثر محلول پاشی سطوح مختلف نانوذرات روی بر خصوصیات رشد، آنزیم های آنتی اکسیدانی و عملکرد اسانس بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.) در شرایط تنش شوری، یک آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشگاه محقق اردبیلی در سال ۱۳۹۷ اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل تنش شوری با غلظت های ۰، ۵۰، ۱۰۰ و ۱۵۰ میلی مولار کلریدسدیم و محلول پاشی با نانوذرات روی (۰، ۱۰۰ و ۵۰۰ میلی گرم در لیتر) بودند. شاخص هایی مانند ارتفاع گیاه، وزن تر و خشک بخش هوایی، کلروفیل، نشت غشاء، محتوای آب نسبی، پرولین، آنزیم های آنتی اکسیدانی، درصد و عملکرد اسانس در این آزمایش اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که شوری شاخص های ارتفاع گیاه، وزن تر و خشک اندام هوایی، کلروفیل و محتوای آب نسبی و عملکرد اسانس را به طور معنی داری کاهش داد و باعث افزایش میزان نشت غشاء و مقدار پرولین گردید. در حالی که محلول پاشی نانو روی از طریق افزایش رشد و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی از قبیل آسکوربات پراکسیداز و سوپراکسید دسموتاز موجب کاهش آثار منفی تنش شوری گردید. بهترین اثر بهبوددهندگی نانو روی در شاخص های ارتفاع، وزن خشک ساقه، کلروفیل، نشت یونی، آنزیم های آنتی اکسیدانی و عملکرد اسانس متعلق به تیمار ۵۰۰ میلی گرم در لیتر نانو روی بود. بنابراین استفاده از غلظت ۵۰۰ میلی گرم در لیتر نانو روی به عنوان کاهش دهنده آثار منفی تنش شوری در بادرشبو پیشنهاد می گردد.

آنزیم, پرولین, سوپراکسید دسموتاز, کاتالاز, کلروفیل