مریم صمدی - Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Isfahan, Iran
امیر قمرانی - Department of Psychology and Education of Children with Special Needs, Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Isfahan, Iran
سالار فرامرزی - Department of Psychology and Education of Children with Special Needs, Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Isfahan, Iran

زمینه و هدف: نارساخوانی، اختلالی عصبی تحولی است که اخیرا پژوهشگران بر همبسته های شناختی این اختلال متمرکز شده اند. شناسایی فرایندهای شناختی این گروه از افراد می تواند درک عمیق تری از این اختلال و هدایت برنامه های مداخله ای موثر، فراهم کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش فرایندهای شناختی پاس (برنامه ریزی، توجه، پردازش هم زمان، و متوالی) در تبیین توانایی خواندن کلمه و درک متن در کودکان مبتلا به نارساخوانی انجام شد. روش: روش پژوهش توصیفی، از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این مطالعه شامل تمامی دانش آموزان نارساخوان مشغول به تحصیل در پایه­ دوم تا پنجم ابتدایی شهر اصفهان در سال ۱۳۹۷-۱۳۹۶ بود که نمونه­ای به حجم ۱۰۰ دانش آموز از این جامعه به صورت نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب شدند. برای جمع­آوری داده­ها از ماتریس های پیش رونده ریون (۱۹۵۶)، آزمون خواندن و نارساخوانی (کرمی نوری و مرادی، ۱۳۸۴) و ویرایش دوم نظام سنجش شناختی (ناگلیری، داس و گلدشتاین، ۲۰۱۴) استفاده شد. داده ها با روش آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که "خواندن کلمه" با پردازش هم زمان، متوالی، و توجه؛ و "درک متن" با پردازش هم زمان، متوالی، برنامه ریزی، و توجه، رابطه دارد (۰/۰۱p≤). بر اساس نتایج تحلیل رگرسیون، پردازش متوالی و هم زمان، ۴۹ درصد از واریانس متغیر "خواندن کلمه"؛ و برنامه­ریزی و پردازش متوالی، ۴۴ درصد از واریانس متغیر "درک متن" را پیش­بینی می­کنند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که کودکان نارساخوان، دارای عملکرد ناقص در سطح پردازش هم زمان، متوالی، و برنامه ریزی هستند. این یافته ها می تواند در فرایند تشخیص و طراحی مداخلات برای اختلال نارساخوانی، مفید باشد. در واقع شناسایی فرایندهای شناختی مربوط به فرایند خواندن می تواند درک عمیق تری از چگونگی تسهیل و بهبود عملکرد خواندن از طریق آموزش صریح فرایندهای پاس، فراهم آورد.

Dyslexia, PASS theory, reading performance, نارساخوانی, نظریه پاس, عملکرد خواندن