علی عبداللهی آرپناهی - دانش آموخته دکتری، گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
محمد فیضیان - دانشیار، گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
غزاله مهدی پوریان - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران

شناسه دیجیتال (DOR):۹۸.۱۰۰۰/۱۷۳۵-۰۹۰۵.۱۳۹۸.۳۶.۴۱۷.۱۰۱.۳.۱۵۷۸.۸۲۰۴ به منظور بررسی تاثیر باکتری های محرک رشد گیاه (PGPR) و تنش کم آبی بر اسانس (EO) و ترکیب اسانس گیاه آویشن دنایی (Thymus daenensis Clack)، آزمایشی گلخانه ای در سال ۱۳۹۶ در شهرکرد انجام شد. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید. فاکتورها شامل چهار سطح رژیم آبیاری و دو سطح تلقیح باکتریایی بودند. فاکتور اول شامل آبیاری در حد ظرفیت مزرعه (FC) (A: عدم تنش)، آبیاری پس از کاهش ۲۰-۲۵% ظرفیت مزرعه (L: تنش کم)، آبیاری پس از کاهش ۳۵-۴۰% ظرفیت مزرعه (M: تنش متوسط) و آبیاری پس از کاهش ۶۰-۵۵% ظرفیت مزرعه (S: تنش شدید) بود. فاکتور دوم شامل عدم تلقیح با باکتری های PGPR (C: شاهد) و تلقیح با باکتری های PGPR (P: Pseudomonas fluorescens و Pseudomonas aeruginosa) (P: تلقیح باکتریایی) بود. نتایج نشان داد که پارامترهای مورفولوژیکی در تیمارهای باکتریایی به طور معنی داری افزایش یافته بودند، اما تنش کم آبی باعث کاهش کلیه پارامترها شد. با افزایش تنش کم آبی، میزان اسانس در تنش کم آبی افزایش یافته و با افزایش شدت تنش کم آبی کاهش یافت. تلقیح باکتریایی مقدار اسانس را افزایش داد، اگرچه این افزایش از نظر آماری معنی دار نبود. تلقیح با باکتری های PGPR و تنش کم آبی به ترتیب بر ۱۳ و ۱۴ ترکیب اسانس تاثیر معنی داری داشت. اثر متقابل PGPR و تنش کم آبی بر مولفه ۱۳ ترکیب اسانس اثر معنی داری داشت. تیمول و کارواکرول دو جزء مهم اسانس آویشن دنایی با افزایش شدت تنش کم آبی کاهش یافتند، اما تلقیح با باکتری های PGPR آنها را به ویژه در تیمارهای تنش کم آبی افزایش داد.

آویشن دنایی (Thymus daenensis Clack), اسانس, باکتری های محرک رشد گیاه, تنش کم آبی