مقایسه شاخص های انرژی در تولید چهار گونه گیاه دارویی (نعناع فلفلی، ترخون، ریحان و مرزه زراعی)

استقبال بالای تولیدکنندگان محصولات کشاورزی به تولید گیاهان دارویی سبب تامل در راستای افزایش عملکرد این محصولات شده که این امر به طور مشخص با مکانیزه کردن تولید و نیز صرف انرژی بیشتر قابل دستیابی است؛ بنابراین ارزیابی های انرژی در تمامی مراحل تولید این محصولات لازم و ضروری می باشد. این تحقیق به صورت میدانی و با تهیه پرسشنامه و مصاحبه با تولیدکنندگان در مناطقی از استان های تهران و البرز در سال ۱۳۹۷ و بر روی چهار گیاه دارویی نعناع فلفلی (Mentha piperita L.)، ترخون (Artemisia dracunculus L.)، ریحان (Ocimum basilicum L.) و مرزه (Satureja hortensis L.) انجام شد. نتایج نشان داد که در بین تمامی نهاده های مصرف شده در این طرح دو نهاده کودهای شیمیایی و الکتریسیته با اختلاف بالای ۸۰%، بیشترین درصد مصرف انرژی را در بین تمامی نهاده های مصرفی به خود اختصاص داده اند. پس از برآورد شاخص های انرژی، شاخص بازده انرژی برای تمام محصولات مورد مطالعه، بیشتر از یک بدست آمد که این موضوع بیانگر انرژی ده بودن سیستم های تولید این محصولات می باشد. همچنین گیاه دارویی مرزه با بازدهی انرژی ۳.۳۷ مناسب ترین محصول از نظر مصرف و تولید انرژی شناخته شد. از نظر شاخص انرژی خالص نیز گیاه مرزه با تولید خالص انرژی ۲۸۱۴۵۷ مگاژول در هکتار بیشترین بازگشت انرژی را در بین تمام محصولات مورد مطالعه به خود اختصاص داد. برآورد شاخص مکانیزاسیون در مصرف انرژی نشان داد که در تولید هر چهار محصول نسبت کمی از مصرف انرژی مرتبط با مکانیزاسیون است (۰.۲۳ تا ۰.۲۶) و این موضوع لزوم افزایش مکانیزاسیون در تولید این محصولات را بیش از پیش نمایان کرد.

Keywords:

شاخص مکانیزاسیون , شاخص های انرژی , عملکرد محصول , گیاهان دارویی