اثر تنش خشکی بر محتوای فیتواسترول ها و ژن های کلیدی درگیر در مسیر سنتز بتاسیتوسترول در گیاه دارویی کدوی تخم کاغذی (Cucurbita pepo L.)

تنش های زیستی ازجمله خشکی بر میزان تولید متابولیت های ثانویه به ویژه استرول های گیاهی (فیتواسترول ها) اثر می گذارد. در بین فیتواسترول های موجود در کدوی تخم کاغذی، بتاسیتوسترول از مهمترین مواد موثره در آن است که خواص دارویی زیادی نیز دارد. در این مطالعه، اثر پنج سطح تنش خشکی بر روی میزان تولید روغن بذر و فیتواسترول های موجود در آن در سه ژنوتیپ و رقم استریاکای کدوی تخم کاغذی (Cucurbita pepo L.) مطالعه شد. تجزیه فیتواسترول ها با استفاده از GC/MS نشان داد که افزایش میزان تنش خشکی اثر منفی بر میزان تولید روغن حاصل از بذر رسیده کدوی تخم کاغذی داشت ولی فیتواسترول های تشکیل دهنده روغن به ویژه بتاسیتوسترول افزایش یافتند و این افزایش در رقم استریاکا (Styriaca) از بقیه ژنوتیپ ها بیشتر بود. برای تایید این نتایج، ۳۰-۱۵ روز بعد از گلدهی دانه های آن برداشت و میزان بیان ژن های SQS، PP۲A، SMT۲، ERG۲۶ و Cycloartenol synthase درگیر در مسیر سنتز فیتواسترول ها بررسی شد. نتایج مشخص کرد که در بین سطوح مختلف تنش خشکی و ژن های مورد مطالعه، در سطح دیم کاری ژن ها بالاترین میزان بیان را داشته و در آن بازه زمانی، عمده فعالیت مسیر سنتز استروئیدها در کدوی تخم کاغذی مسیر سنتز بتاسیتوسترول و استیگماسترول است.

Keywords:

بتاسیتوسترول , کدوی تخم کاغذی (Cucurbita pepo L.) , تنش خشکی , بیان ژن , فیتواسترول , رقم استریاکا