عزت اله قدم پور - Department of Psychology, Faculty of Literature and Humanities, Lorestan University, Khorramabad, Iran
لیلا امیریان - Faculty of Literature and Humanities, Lorestan University, Khorramabad, Iran
فاطمه رادپور - Faculty of Literature and Humanities, Lorestan University, Khorramabad, Iran

 زمینه و هدف: بروز رفتارهای سازش ­نایافته در بین کودکان رو به افزایش است و شناسایی عوامل اثربخش در کاهش این رفتارها ضروری به نظر می­رسد. با این وجود مطالعات نظام­ مندی در زمینه اثربخشی نقاشی­ درمانی در کاهش مشکلات روانی و رفتاری دانش ­آموزان انجام نگرفته است. بر همین اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی نقاشی­ درمانی گروهی بر احساس تنهایی، مهار خشم، و سازش ­یافتگی دانش ­آموزان ابتدایی انجام شد.  روش: روش پژوهش حاضر شبه­آزمایشی و طرح آن از نوع پیش آزمون-پس­ آزمون با گروه گواه بود. نمونه موطد مطالعه شامل ۴۰  دانش­ آموزان دختر پایه سوم ابتدایی شهر خرم­ آباد در سال تحصیلی ۹۶-۱۳۹۵ بود که به روش نمونه­ گیری در دسترس انتخاب و به تصادف به گروه ­های آزمایش و گواه جایدهی شدند. ابزار مورد استفاده در پژوهش حاضر شامل پرسشنامه ­های احساس تنهایی آشر و ویلر (۱۹۸۵)، سازش ­یافتگی دخانچی (۱۳۷۷)، و مهار خشم نواکر (۱۹۸۶) بود. پیش ­آزمون در هر دو گروه آزمایش و گواه انجام گرفت ولی گروه آزمایش طی ۱۰ جلسه­ ۶۰ دقیقه­ ای تحت عنوان نقاشی­درمانی گروهی قرار گرفت. در پایان مداخله، پس ­آزمون بر روی دو گروه آزمایش و گواه انجام گرفت. یافته ­ها: نتایج با استفاده از تحلیل کوواریانس نشان داد با کنترل نمرات پیش­ آزمون، بین گروه­ های آزمایش و گواه در نمرات احساس تنهایی (۰/۰۰۱P< و ۲۴/۳=F) و نمرات سازش ­یافتگی (۰/۰۰۱P< و ۱۹/۸=F) در مرحله پس ­آزمون تفاوت معنی­ دار وجود دارد. همچنین بخش دیگری از یافته ­ها نشان داد با کنترل نمرات پیش­ آزمون بین گروه­ های آزمایش و گواه در نمرات مهار خشم در مرحله پس ­آزمون تفاوت معنی­ داری وجود ندارد (۰/۵۵P< و ۰/۳۶=F).   نتیجه ­گیری: بر اساس یافته­ های حاصل از این پژوهش می ­توان استنباط گرفت که نقاشی نوعی وسیله بیان هیجانات و دنیای درونی است و در شناسایی هوش و عواطف کودک نقش ویژه­ ای دارند. این نتایج بر اهمیت مداخله نقاشی­درمانی برای کاهش احساس تنهایی و افزایش سازش ­یافتگی اجتماعی دانش ­آموزان تاکید کرد و از آن به عنوان یک روش موثر بهره­ گرفت.

Painting therapy, loneliness, social adjustment, anger control, نقاشی درمانی, احساس تنهایی, سازش یافتگی اجتماعی, مهار خشم