حمدالله خواجه حسینی - Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
نورعلی فرخی - Department of Assessment and Measurement, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
حسن اسدزاده - Department of Educational Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran

زمینه و هدف: برخی از پژوهش ­ها استدلال و قضاوت اخلاقی را در دانش­ آموزان با نیازهای ویژه مورد بررسی قرار دادند و نشان دادند که این دانش ­آموزان در تحول اخلاقی نسبت به همسالان خود با تاخیر مواجه هستند. مطالعات درباره تحول استدلال اخلاقی در افراد با آسیب بینایی بسیار محدود است، بنابراین پژوهش حاضر با هدف مقایسه استدلال اخلاقی در دانش ­آموزان با و بدون آسیب بینایی انجام شد. روش: پژوهش حاضر پیمایشی از نوع تحلیلی مقطعی بود. نمونه مورد مطالعه شامل ۸۰ دانش آموز دختر و پسر  ۱۱ و ۱۲ ساله (۴۰ نفر با آسیب بینایی و ۴۰  نفر بدون آسیب بینایی) شاغل به تحصیل در مدارس آموزش عمومی و مدارس خاص نابینایان شهر تهران  بود که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای و بر حسب شرایط ورود و خروج به پژوهش، انتخاب شدند. برای جمع­ آوری داده ­ها از آزمون استدلال اخلاقی (رست، ۱۹۷۹) استفاده شد. داده های جمع آوری شده با آزمون آماری t مستقل و با استفاده از نرم­ افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.  یافته ها:  نتایج این پژوهش نشان داد که بین استدلال اخلاقی دو گروه با و بدون آسیب بینایی تفاوت معنی ­داری وجود دارد؛ بدین معنا که دانش ­آموزان نابینا در استدلال اخلاقی نسبت به همسالان بینا تاخیر معناداری داشتند (۰/۰۵>P). نتیجه­ گیری: با توجه به نتایج پژوهش حاضر، آسیب بینایی در رشد مفاهیم اخلاقی و در نتیجه تحول استدلال اخلاقی تاثیر منفی می­ گذارد. البته باید توجه داشت که شدت آسیب و زمان بروز نابینایی در این رابطه بسیار اهمیت دارد. استلزام ­های نتیجه به ­دست آمده در مقاله مورد بحث قرار گرفته است. 

Ethics, moral reasoning, adolescent, visual impairment, اخلاق, استدلال اخلاقی, نوجوان, آسیب بینایی