مارال سلملیان - دانشجوی کارشناسی ارشد، رشته گیاهان دارویی ادویه ای و نوشابه ای، گروه علوم باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
عظیم قاسم نژاد - دانشیار، گروه باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
کامبیز مشایخی - دانشیار، گروه باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

شناسه دیجیتال (DOR):۹۸.۱۰۰۰/۱۷۳۵-۰۹۰۵.۱۳۹۸.۳۵.۷۳۱.۹۷.۵.۱۵۷۵.۱۵۹۳ استفاده از محرک ها روشی کارآمد برای افزایش تولید متابولیت های ثانویه گیاهان دارویی در شرایط برون و درون شیشه ای به شمار می رود. این تحقیق به منظور بررسی اثر شوری صفر و ۵۰ میلی مولار، سالیسیلیک اسید و متیل جاسمونات با غلظت های صفر و ۱۰۰ میکرومولار در دو محیط کشت جامد و مایع بر صفات بیوشیمیایی و فعالیت آنزیم فنیل آلانین آمونیالیاز (PAL) کالوس گیاه استویا (Stevia rebaudiana Bertoni) در شرایط درون شیشه ای انجام شد. این تحقیق با آرایش فاکتوریل دو عاملی بر پایه کاملا تصادفی در ۴ تکرار انجام گردید. محرک های مورد استفاده، محیط کشت و اثر متقابل آنها تاثیر معنی داری بر صفات اندازه گیری شده داشتند. بیشترین میزان تولید فنل و فلاونوئید، در تیمار اسید سالیسیلیک ۱۰۰ + شوری ۵۰ و تیمار شوری ۵۰ میلی مولار در محیط کشت جامد دیده شد. تیمارهای شوری ۵۰ میلی مولار، اسید سالیسیلیک ۱۰۰+ شوری ۵۰ و متیل جاسمونات ۱۰۰+ شوری ۵۰ در محیط کشت جامد سبب افزایش فعالیت آنزیم PAL نسبت به سایر تیمارها شدند. بین آنزیم فنیل آلانین آمونیالیاز، فنل و فلاونوئید همبستگی مثبت دیده شد. تیمار شوری ۵۰ میلی مولار همچنین سبب افزایش اسید آمینه پرولین شد. بنابراین برای بهبود تولید ترکیب های ثانویه ای مانند فنل، فلاونوئید و همچنین فعالیت آنزیم فنیل آلانین آمونیالیاز در استویا، استفاده از تیمار ترکیبی سالیسیلیک اسید (۱۰۰ میکرومولار) و شوری (۵۰ میکرومولار) در شرایط کشت جامد توصیه می شود.

آنزیم فنیل آلانین آمونیالیاز, پرولین, کشت ‍ ‎بافت, فنل کل, فلاونوئید کل, محیط کشت مایع