میثم احمدی نسب - کارشناس ارشد، گروه زیست شناسی، واحد ایذه، دانشگاه آزاد اسلامی، ایذه، ایران
سعید ولی پور چهارده چریک - استادیار، گروه زیست شناسی، واحد ایذه، دانشگاه آزاد اسلامی، ایذه، ایران
محبوبه سترکی - دانشیار، گروه زیست شناسی، واحد ایذه، دانشگاه آزاد اسلامی، ایذه، ایران

شناسه دیجیتال (DOR): ۹۸.۱۰۰۰/۱۷۳۵-۰۹۰۵.۱۳۹۸.۳۵.۵۳۹.۹۶.۴.۱۵۷۵.۱۵۹۴ بیماری دیابت ملیتوس با تغییرات فیزیکی، فیزیولوژیکی و پاتولوژیکی در بافت کبد همراه است. هدف از این مطالعه بررسی اثرهای حفاظتی عصاره هیدروالکلی سرخه ولیک (Crataegus monogyna Jacq.) بر هیستوپاتولوژی و عملکرد کبد در موش های صحرایی دیابتی شده توسط استرپتوزوتوسین بود. در این مطالعه تجربی موش های صحرایی نر نژاد wistar به طور تصادفی در ۶ گروه ۸ تایی (۸n=) شامل کنترل، دیابتی درمان نشده، دیابتی درمان شده با دوزهای ۱۰۰، ۲۰۰ و ۴۰۰ (mg/kg) عصاره سرخه ولیک و کنترل مثبت (دیابتی درمان شده با کاپتوپریل) تقسیم شدند. پس از ۳ هفته تجویز عصاره و دارو به صورت درون صفاقی، سطح سرمی آنزیم های کبدی و آلبومین تعیین گردید و نمونه بافت کبد برای بررسی های هیستوپاتولوژی تهیه شد. برای القاء دیابت mg/kg۶۰ استرپتوزوتوسین (STZ) به صورت داخل صفاقی تزریق شد و پس از مشاهده علائم دیابت (قند خون بالای mg/dL۲۵۰ و پرنوشی) تیمار توسط عصاره و دارو انجام گردید. در موش های دیابتی در مقایسه با موش های کنترل، آلبومین سرم کاهش معنی دار و میزان گلوتامیک پیروویک ترانس آمیناز (GPT) و گاما گلوتامیل ترانسفراز (GGT) سرم افزایش معنی دار نشان دادند (۰.۰۵>P). تیمار موش های دیابتی با دوزهای مختلف عصاره سرخه ولیک سبب افزایش معنی دار آلبومین سرم و کاهش معنی دار GGT سرم شد (۰.۰۵>P). در موش های دیابتی نکروز هپاتوسیت ها، تخریب کامل لبول ها و طناب های رماک و پرخونی نسبتا شدید مشاهده شد و تیمار با عصاره سرخه ولیک سبب پیشگیری از تغییرات پاتولوژیک گردید. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد عصاره سرخه ولیک می تواند سبب پیشگیری از اختلال عملکرد و آسیب بافتی کبد در موش های صحرایی دیابتی گردد.

سرخه ولیک (Crataegus monogyna Jacq.), دیابت, کبد, موش صحرایی