مرضیه فرهادخانی - مرکز مطالعات و توسعه آموزش پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد
مهناز نیک آیین - اصفهان - دانشکده بهداشت - دانشگاه علوم پزشکی - گروه بهداشت محیط
قاسم یادگارفر - دانشیار آمار و اپیدمیولوژی، گروه آمار و اپیدمیولوژی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

کمبود آب یک مسئله مهم در اکثر کشورهای جهان است. امروزه آبیاری با فاضلاب تصفیه شده درحال تبدیل شدن به یک گزینه ضروری برای رفع مشکلات کمبود آب به ویژه در کشورهای خشک و نیمه خشک است. خطرات بالقوه سلامتی و اثرات زیست محیطی ناشی از کیفیت میکروبی پایین فاضلاب تصفیه شده به‎خوبی شناخته شده و برای کشورهای در حال توسعه یک چالش است. در این مطالعه ۲۵ نمونه پساب خروجی از تصفیه‎خانه فاضلاب اصفهان جمع‎آوری و حضور  لژیونلا در نمونه­های پساب با استفاده از روش Nested Real Time PCR پایش شد. هم‎چنین با استفاده از مدل ارزیابی کمی خطر میکروبی، ریسک لژیونلا ناشی از کاربرد پساب ثانویه برای آبیاری زمین‎های کشاورزی به‎روش اسپری، برای کشاورزان تعیین شد. لژیونلا در ۸۴% نمونه‎های پساب یافت شد. میانگین ریسک بیماری سالانه   لژیونلا از ۵-۱۰ × ۵/۱ تا ۸-۱۰ × ۷/۷ بود که پایین‎تر از سطح مرجع۱۰-۳ pppy  پیشنهادی سازمان جهانی بهداشت است. نتایج این مطالعه نشان داد که استفاده از پساب ثانویه، ریسک بهداشتی قابل‎توجه مرتبط با  لژیونلا برای کشاورزان ندارد. هم‎چنین پساب ثانویه می­تواند در نواحی نیمه خشک، به‎عنوان منبع جایگزین برای آبیاری در کشاورزی مورد استفاده قرار بگیرد.

پساب ثانویه, آبیاری فاضلاب, لژیونلا, nested real-time PCR, ارزیابی کمی خطر میکروبی, کشاورزان