بهبود تصویر ذهنی ادراک شده از سوی ساکنان در محله های شهری با رویکرد مبتنی بر نظریه داده بنیاد مطالعه موردی: محدوده بلوار کوهک در منطقه ۲۲ شهر تهران

تصویر ذهنی از مفاهیم کلیدی در رابطه با ادراک محیطی شهروندان از فضاهای شهری است. شکل گیری یک تصویر ذهنی مطلوب از محیط سکونت تنها متاثر از مظاهر بیرونی آن محیط بر ذهن ناظر نیست، بلکه تصور ناظر نیز، در ایجاد آن سهمی بسزا دارد. در سالهای اخیر راهبرد بلندمرتبه سازی و توسعه فضایی در ارتفاع به عنوان محصول رشد جمعیت و همچنین کمبود زمین مناسب جهت ساخت وساز، در کلان شهرها رواج فراوانی یافته است. بناهای بلندمرتبه از طریق انسداد زوایا و گستره های دید، قابلیت دسترسی بصری به مناظر را در سطح شهر به طرز قابل ملاحظه ای کاهش می دهند. این ساختمان ها به واسطه حجم و ارتفاع خاص خود، می توانند تضاد زیادی ازنظر مقیاس فضایی و کالبدی و رابطه بصری با بناها، مکان ها، فضاها و سایر نشانه های طبیعی و مصنوع شهری به وجود آورده و درنهایت شکل گیری تصویر ذهنی مطلوب از یک فضای شهری را، از شهروندان سلب نمایند. بر این اساس پژوهش حاضر به بررسی و ارتقاء تصویر ذهنی در محله های شهری که در معرض ساخت وسازهای بلندمرتبه قرار گرفته اند، می پردازد. روش پژوهش به صورت توصیفی تحلیلی بوده و از نظریه داده بنیاد به منظور تحلیل و بررسی داده ها، استفاده می شود. بر این مبنا با انجام مصاحبه های عمیق با ساکنان محدوده بلوار کوهک و رسیدن به اشباع نظری، اطلاعات موردنیاز برای انجام سه مرحله کدگذاری به دست آمد. درنهایت با دسته بندی مقولات اصلی در چارچوب شرایط علی، زمینه ای، مداخله ای، تعاملی و پیامدها و همچنین ترسیم نمودار پارادایمی نظریه نهایی به منظور بهبود کیفیت تصویر ذهنی ارائه شد. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد ارتقاء سازمان دهی فضایی و افزایش هویت و ادراک بصری تاثیر بسزایی در شکل گیری تصویر خوب از محله و تقویت خوانایی و انسجام بصری آن، خواهد داشت.