مکان یابی مناطق مستعد جهت احداث سد زیرزمینی در استان خراسان جنوبی

با توجه اقلیم خشک در نقاط زیادی از کشور و روند رو به رشد بهره برداری و برداشت بی رویه از منابع آبهای زیرزمینی و افت شدید سفره های آب زیرزمینی در طی سالیان اخیر، تامین آب کشاورزی و شرب در نقاط زیادی از ایران در مخاطره قرار گرفته است. استان خراسان جنوبی با متوسط بارندگی حدود ۱۳۰ میلیمتر از جمله خشک ترین استان های کشور محسوب می گردد که جهت تامین آب مورد نیار تقریبا وابستگی کامل به آبهای زیرزمینی دارد. لذا جهت تامین آب شرب و آب کشاورزی در مقیاس کوچک، خصوصا برای روستاهای دوره افتاد
و پراکنده استان به کارکیری راهکارهای جدید که با خصوصیات اقلیمی استان مناسب باشد ضروری می باشد. در این راستا گزینه احداث سدهای زیرزمینی با توجه به خصوصیات زمین شناسی و اقلیمی استان بسیار مناسب به نظر می رسد خصوصا اینکه مشکل تبخیر در این سدها به دلیل نگهداری و ذخیره آب در زیر سطح زمین حذف و یا در حد بسیار کم و ناچیز می باشد. همچنین مشکلات آلودکی آب و پرشدن مخزن توسط رسوبات و تخریب توسط زمین لرزه در آنها وجود ندارد. البته تصمیم گیری در انتخاب مکانهای مناسب احداث سدزیرزمینی با در نظر گرفتن اینکه عوامل زیادی دراین انتخاب باید در نظرگرفته شوند،کار دشواری می باشد. این پیچیدگی ناشی از تفاوت میزان دقت وکیفیت داده های مورد نیاز برای تصمیم گیری می باشد. از طرفی تکنیکهای سنتی مبتنی بر انجام بازدیدها و مطالعات میدانی جهت بررسی و تعیین مناطق مناسب احداث سد زیرزمینی پرهزینه می باشد. لذا در این پژوهش سعی شده است تا بعد از شناخت کامل سد زیرزمینی، کارهای انجام گردیده جهت مکان یابی سد زیرزمینی بررسی گردد و سپس نسبت به تهیه لایه ها و روشهای مناسب اقدام گردد. در این راستا نقشه های مختلف زمین شناسی، حد کوه و دشت، گسلها، رودخانه ها، توپوگرافی، شیب منطقه، منابع آبی (قناتها) در محیط GIS برای استان خراسان جنوبی تهیه و در نهایت با استفاده از روش حذفی نسبت به تهیه نقشه نهایی مکان های مناسب جهت احداث سد زیرزمینی اقدام گردید.

Keywords:

سد زیرزمینی , استان خراسان جنوبی , مکان یابی , GIS