رضا جلائیان تقدمی - استادیار گروه بیهوشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد
علیرضا شریفیان - استادیار گروه بیهوشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد
قاسم سلطانی - استادیار گروه بیهوشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد

مقدمه: فنتانیل که یک مخدر مصنوعی می باشد کاربرد گسترده ای در بین متخصصین بیهوشی دارد. تزریق بولوس فنتانیل قبل از اینداکشن بیهوشی در ۴۵-۲۸% از بیماران موجب سرفه می گردد. سرفه ناشی از تزریق فنتانیل همیشه خوش خیم نیست و گاهی به صورت انفجاری بوده و نیاز به اقدامات خاصی دارد. هدف این مطالعه مقایسه اثرات سالبوتامول و بکلومتازون استنشاقی و لیدوکائین وریدی در پیشگیری از سرفه ناشی از فنتانیل قبل از اینداکشن بیهوشی بوده است. روش کار: این مطالعه کار آزمایی بالینی در سال ۱۳۸۵ در بیماران بستری در بخش جراحی استخوان بیمارستان قائم (عج) انجام شده است.۳۲۰ بیمار که بین ۶۰-۲۰ سال و در کلاس II و I ASA که قرار بود تحت اعمال جراحی ارتوپدیانتخابی قرار گیرند به طور تصادفی به ۴ گروه ۸۰ نفری تقسیم شدند. گروه I به عنوان کنترل و گروه II و III و IV به ترتیب سالبوتامول، بکلومتازون استنشاقی و لیدوکائین وریدی دریافت کردند. بدنبال تزریق فنتانیل وریدی (μg/kg ۲)بروز سرفه در هر گروه ، به صورت خفیف (۲-۱ سرفه)، متوسط (۴-۳ سرفه) و شدید (۵ ≤ سرفه ) ثبت شد.مشخصات فردی ،نتایج استفاده از داروها و تعداد سرفه ها در پرسشنامه جمع آوری وبا استفاده از آمار توصیفی پردازش شد. P.Value کمتر از ۰۵/۰ قابل اهمیت در نظر گرفته شد. نتایج: بروز سرفه در گروه کنترل ۴۰% و در گروه سالبوتامول، بکلومتازون و لیدوکائین به ترتیب ۲۵/۶% و ۲۵/۱% و ۲۵/۱۱% بود. بروز سرفه در سه گروه درمانی به طور قابل ملاحظه ای پایین بود با این حال بین سه گروه اختلاف قابل ملاحظه ای وجود نداشت. نتیجه گیری: تجویز سالبوتامول و بکلومتازون استنشاقی و لیدوکائین وریدی قبل از تزریق فنتانیل موجب کاهش سرفه ناشی از فنتانیل شده و در مواردی همانند پارگی قرینه و افزایش فشار داخل چشم که سرفه کردن بیمار خطرناک است می تواند مفید باشد.

فنتانیل, سرفه, سالبوتامول, بکلومتازون, لیدوکائین