مهدی پناهیان گیوی - استادیار، گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

شناسه دیجیتال (DOR):۹۸.۱۰۰۰/۱۷۳۵-۰۹۰۵.۱۳۹۸.۳۵.۳۰۹.۹۴.۲.۱۵۷۵.۱۶۱۰ به دلیل بحران آب آبیاری و لزوم مدیریت منابع آب و نیز نقش مثبت عناصری مانند روی در کاهش اثرهای منفی تنش خشکی، آزمایشی مزرعه ای به صورت کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سال ۱۳۹۵ در مزرعه تحقیقاتی تعاونی یاشیل باخار اردبیل اجرا شد. در این پژوهش، عملکرد و اجزای آن و تولید اسانس گشنیز (Coriandrum sativum L.) در واکنش به محلول پاشی سولفات روی در شرایط تنش خشکی مورد بررسی قرار گرفت. فاکتورهای آزمایش شامل چهار سطح آبیاری (آبیاری بعد از ۷۰، ۱۰۰، ۱۳۰ و ۱۶۰ میلی متر تبخیر از تشتک کلاس A) و سه سطح محلول پاشی سولفات روی (شاهد (محلول پاشی با آب) و محلول پاشی با غلظت های سه (۱Zn) و شش (۲Zn) در هزار) بودند. تیمارهای آبیاری و محلول پاشی به ترتیب در کرت های اصلی و فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تنش خشکی موجب افت تعداد چتر در بوته، تعداد دانه در چتر، تعداد دانه در بوته، عملکرد بیولوژیکی و دانه گردید. محلول پاشی با سولفات روی در سطح Zn۲ موجب افزایش معنی دار تعداد چتر در بوته (۱۰.۷)، عملکرد بیولوژیکی (۲۱.۱%) و محصول دانه (۲۱.۲%) شد. درصد اسانس دانه گشنیز تحت تنش خشکی ۲/۴۹% افزایش یافت، ولی عملکرد اسانس (۱.۰۲ کیلوگرم در هکتار) در نتیجه تنش خشکی کاهش پیدا کرد. عملکرد اسانس با کاربرد روی با غلظت شش در هزار ۲۷.۴% افزایش معنی داری یافت. تفاوت معنی داری از لحاظ آماری بین سطوح محلول پاشی سه و شش در هزار روی وجود نداشت. بنابراین، محلول پاشی روی با غلظت سه در هزار در مناطق با شرایط آب و هوایی و خاک مشابه محل اجرای طرح برای بهبود تولید محصول و اسانس گشنیز توصیه می گردد. 

اسانس, تعداد چتر در بوته, گشنیز (Coriandrum sativum L.), محدودیت آب, محلول پاشی