مریم شهیدی
محمد رضا زربخش

زمینه و هدف: از جمله مفاهیم مطرح در آموزش های جهان معاصر، یادگیری خودنظم­ دهی است که امروزه از آن به عنوان یک کانون مهم و یکی از محورهای اساسی تعلیم و تربیت یاد می شود. پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه بین فراشناخت حالتی و مسئولیت­ پذیری با خودنظم ­دهی تحصیلی در دانش آموزان دختر مقطع متوسطه انجام شد.  روش: روش پژوهش از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهر رشت در سال تحصیلی ۹۴-۹۳ بودند که از بین آنها ۲۸۳ نفر به شیوه تصادفی خوشه ای انتخاب شدند و به پرسشنامه های مسئولیت پذیری منیره کردلو (۱۳۸۷)، فراشناخت حالتی اونیل و عابدی (۱۹۹۶) و خودنظم­ دهی تحصیلی کانل و ریان (۱۹۸۷) پاسخ دادند. یافته ­ها: نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیری نشان داد بین مسئولیت پذیری و فرا شناخت حالتی و خرده مقیاس­ه ای آن یعنی آگاهی، راهبرد شناختی، برنامه ریزی و بررسی خود با خود نظم ­دهی دانش­ آموزان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد (۰۱/۰>p). همچنین دو متغیر مسئولیت­ پذیری و فراشناخت حالتی توانستند ۲۰ درصد از واریانس خودنظم­ دهی تحصیلی دانش آموزان را تبیین نمایند. نتیجه ­گیری: با توجه به یافته ­های تحقیق، می­توان خودنظم دهی تحصیلی دانش آموزان را به عنوان یک متغیر مهم در پیشبرد اهداف آموزشی با افزایش سطح مسئولیت­ پذیری، برنامه ­ریزی، بازبینی و شناخت دانش آموزان بالا برد.

Responsibility, state metacognition, academic self- regulation, مسئولیت پذیری, فرا شناخت حالتی, خود نظم دهی تحصیلی