واکاوی فقهی و حقوقی ماهیت حق حبس زوجه و قابلیت اسقاط آن

زمینه و هدف: حق حبس، حق امتناع زوجه در فقه و حقوق اسلامی است که بر اساس آن زن حق دارد از تمکین شوهر تا دریافت مهریه خودداری کند، بدون اینکه این عمل نشوز محسوب شده و مسقط حق وی بر نفقه گردد. این حق بنا به نظر مشهور پس از یک بار تمکین از بین می رود. مبنای حق حبس در ماهیت، معوض یا شبه معوض یا در حکم معوض عقد نکاح، در فقه اسلامی است و به عنوان امتیازی برای زنان مقرر گردیده است که طبق نظر مشهور و رای وحدت رویه دیوان عالی کشور، تقسیط مهر موجب سقوط آن نمی گردد؛ اگرچه به نظر می رسد پذیرش چنین امری برخلاف عدل و انصاف و مغایر با مصالح خانواده باشد.روش شناسی: مقاله حاضر توصیفی-تحلیلی بوده و با استفاده از روش کتابخانه ای به بررسی سوال مورد اشاره پرداخته است.یافته ها و نتایج: ضمن شناسایی مبانی حق مذکور از منظر فقهی و حقوقی، یافته تحقیق بیانگر آن است که «حبس» از مقوله حق بوده و قابلیت اسقاط یکی از ویژگی های اساسی حق می باشد. لذا، زوجه می تواند بعد از نکاح، حق حبس خود را ساقط نماید، اما اسقاط حق مذکور پیش از وقوع نکاح و وجوب مهریه، مصداق مالم یجب بوده و بلااثر می باشد.

Keywords:

حق حبس , زوجه , تمکین , اسقاط , عقد معوض