یعثوب شیری - گروه زراعت و اصلاح نباتات/پژوهشکده کشاورزی/دانشگاه زابل/ زابل/ ایران
نوشین کلکلی - دانش آموخته بیوتکنولوژی در کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

هدف: انگور بی دانه یاقوتی یکی از زودرس ترین ارقام انگور در ایران است که اواخر اردیبهشت ماه محصول آن به بازار ارائه می-شود. همچنین تحمل بالای آن در برابر گرمای شدید منطقه سیستان و بلوچستان، آن را به یک رقم منحصر به فرد تبدیل کرده است. پروتئین های شوک حرارتی با وزن بالا نظیر HSP۷۰ ، HSP۶۰ و HSP۹۰ به نظر می رسد نقشی اساسی در بقاء و رهایی از تنش گرمایی در گیاهان را دارند. با توجه به ویژگی برجسته تحمل در برابر تنش گرمایی در انگور یاقوتی سیستان و نقش کلیدی ژن HSP-۷۰ در القای تحمل تنش گرمایی، در این مطالعه بیان ژن HSP-۷۰ در سه مرحله رشدی نمو خوشه، تحت تاثیر تیمارهای هورمونی آبسیزیک اسید، جیبرلیک اسید و ایندول استیک اسید مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش ها: مواد گیاهی مورد استفاده برای استخراج RNA کل در سه مرحله شکل گیری خوشه، شکل گیری حبه ها و پایان فرایند رشد طولی خوشه نمونه برداری شد. آغازگرهای اختصاصی ژن HSP-۷۰ (۱۱۰۴۶۸۷۵۲۷) و ژن Actin-۷ (۱۰۰۲۳۲۸۶۶) به عنوان کنترل داخلی، جهت انجام واکنش Real Time-PCR مورد استفاده قرار گرفتند. در نهایت میزان بیان نسبی ژن مورد مطالعه بر اساس Ct های بدست آمده و با استفاده از فرمول Pfaffl آنالیز و نتایج با استفاده از طرح کاملا تصادفی بر پایه فاکتوریل و آزمون دانکن سطح معنی داری یک درصد با استفاده از نرم افزار SAS ۹.۰ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. با استفاده از نرم افزار Cytoscape شبکه هم بیانی ترسیم شد. نتایج: بالاترین میزان بیان نسبی بدست آمده برای ژن HSP-۷۰ در مرحله دوم نمو خوشه همزمان با گلدهی و تحت تاثیر تیمار هورمون آبسیزیک اسید بود. افزایش سطح هورمون آبسیزیک اسید سبب افزایش بیان ژن ABI۲ می گردد که نتیجه آن سرکوب سنتز داخلی هورمون آبسیزیک اسید و افزایش بیان ژن HSP-۷۰ می شود. نتیجه گیری: هورمون آبسیزیک اسید در مقایسه با تیمار هورمون ایندول استیک اسید و هورمون جیبرلین نقش اصلی را در افزایش بیان و القای تحمل تنش گرمایی انگور یاقوتی داشت. خوشه های تیمار هورمونی در مقایسه با نمونه شاهد از تراکم خوشه کمتری برخوردار بودند. تیمار جیبرلین علاوه بر کاهش تعداد حبه ها، افزایش طولی خوشه به دلیل رشد محور اصلی خوشه را نشان داد.

QRT-PCR, تنش, بیان ژن, شبکه ژنی