حمیدرضا صباغی - دانشجوی دکتری گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران
غلامرضا شریفی سیرچی - دانشیار گروه مهندسی بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.
پژمان آزادی - بخش مهندسی ژنتیک و ایمنی زیستی، پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج
محمدحسین عظیمی - گروه ژنتیک و به نژادی، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، محلات، ایران.

هدف: اصلاح ژنتیکی میخک به عنوان یکی از مهم ترین گلهای شاخه بریده دنیا، از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. به این منظور استفاده از تکنیک های اصلاح درون شیشه ای بسیار ضروری است. یکی از مهم ترین ملزومات اصلاح درون شیشهای میخک، دسترسی به یک روش باززایی با بهرهوری بالا و کم ترین احتمال تغییر ژنتیکی می باشد. در پژوهش حاضر به منظور تعیین روشی بهینه و با سرعت بالا، برای باززایی مستقیم ارقام میخک با استفاده از تنظیمکنندههای مختلف از جمله استفاده از آدنینهمی سولفات، برای اولین بار در ارقام میخک طراحی و اجرا شد. مواد و روش ها: به منظور تعیین سطح بهینه ترکیبات محیط کشت جهت باززایی مستقیم ارقام میخک (اسکیمو، تیبور و لابرتی)، آزمایشی با استفاده از محیط کشت MS به همراه غلظتهای مختلف تنظیمکنندههای رشد شامل تیدیازورون (TDZ) در چهار سطح (۰.۵, ۱, ۲, ۳ mg/L)، IAAدر دو سطح (۰.۵,۱, mg/L) و آدنین همی سولفات در چهار سطح (۰, ۲۰, ۴۰, ۸۰ mg/L) به صورت طرح کاملا تصادفی طراحی و اجرا شد. نتایج: مدل استفاده شده برای این آزمایش، در سطح یک درصد با R۲= ۹۶% و CV=۲۲ معنی دار شد که نشان دهنده دقت قابل قبول آزمایش می باشد. با توجه به نتایج، مشاهده شد که در ریزنمونه های برگی ارقام مختلف میخک، استفاده از محیط کشت MS در شرایط نوری به همراه TDZ ۲ mg/L+ IAA ۰.۵ mg/L به طور مطلوبی سبب باززایی مستقیم از ریزنمونههای برگی شد. قابل ذکر است، با اضافه کردن۴۰ میلی گرم در لیتر آدنین همی سولفات به محیط کشت، میانگین باززایی در بین ارقام مختلف، از ۶۶ درصد به ۹۴ درصد و میانگین تعداد شاخه در هر ریزنمونه از ۱۲ شاخه به ۳۶ شاخه افزایش یافت. نتیجه گیری: به طور کلی نتایج آزمایش نشان داد که استفاده از ترکیب محیط پایه MS، ریزنمونه برگی در شرایط روشنایی و همچنین استفاده از ترکیب تنظیم کننده TDZ ۲mg/L+ IAA ۰.۵ mg/L+ Adenine sulfate ۴۰ mg/L به طور معنی داری سبب باززایی از برگ ارقام میخک شد. به طور خلاصه نتایج این پژوهش گواه این بود که استفاده از آدنین همی سولفات تاثیر معنی داری در افزایش نرخ باززایی مستقیم ارقام میخک دارد.

اصلاح درون شیشهای, کوفاکتورها, تنظیمکنندههای رشد, اندام زایی مستقیم, کشت بافت