استفاده از روش پوشش گیاهی در جهت حفاظت سواحل رودخانه ها وشیب ها در سیستان

هیرمند یکی از رودخانه های مرزی ایران را تشکیل میدهد. این رودخانه از کوه های بابا یغما در افغانستان سر چشمه گرفته، سپس طی مسافتی حدود ۱۰۵۰ کیلومتر به مرزهای ایران رسیده و به هامون می پیوندد. بر اساس مطالعات تاریخی این رودخانه در دشت سیستان تا به امروز چندین جابجایی داشته است و این امر باعث پیدایش و افول تمدن هایی در سیستان گردیده است. از طرفی دامنه نوسان آب در این رودخانه در سال های مختلف متعدد و بین ۶۰۰۰۰ متر مکعب و در بعضی سال ها تا ۱۷۰۰۰ مترمکعب گزارش شده است. لذا با توجه به اهمیت مرزی این رودخانه و امنیت منطقه از نظر هدایت سیل در مسیل ها وپدیده فرسایش در این رودخانه وجود پروژه هایی جهت تثبیت سواحل هیرمند ضروری به نظر می رسد. یکی از روش هایی که امروزه بدلیل مسائل زیست محیطی و اقتصادی در مهندسی رودخانه مورد توجه قرار گرفته است روشهای بیومهندسی حفاظت سواحل می باشد. این روش ها بر مبنای استفاده از اثر پوشش
گیاهی، در پایدارسازی سواحل میباشد. در راستای این طرح تحقیقاتی،در ابتدای کسری بازدید هایی از سطح منطقه جهت شناسایی پوشش گیاهان بومی منطقه صورت گرفت .سپس میزان مقاومت کششی ریشه های درختان و وضعیت پراکنش آنها (ژئومتری )مشخص گردید.وهمچنین دامنه موثرگسترش ریشه ها تعیین، و مورد بررسی قرار گرفت.در مرحله بعدی با استفاده از آزمایش برش در محل ، میزان اثر گیاهان برروی مقاومت برشی خاک محاسبه می گردد. درراستای این تحقیق منابع مختلفی گردآوری شده که از آن جمله می توان به تحقیقات والدرون (۱۹۷۷)، والدرون وداکسیان (۱۹۸۲)، گری و اهاشی (۱۹۸۳)، بارکر (۱۹۸۶)، و و همکاران (۱۹۸۸)، شیوبدریج وسیتار (۱۹۹۶-۱۹۹۰-۱۹۸۱) و آبه وزایمر (۱۹۹۱) درباره مدلهای خاک مسلح اشاره نموند.همچنین والدرون (۱۹۸۱-۱۹۷۷)، گری و اهاشی (۱۹۸۳)، و و همکاران (۱۹۸۳-۱۹۸۳)، و و واتسون (۱۹۹۸)، بر روی آزمایش برش آزمایشگاهی تحقیقاتی را انجام دادند . درباره آزمایش برش در محل میتوان به تحقیقات زایمر (۱۹۸۱)، و و همکاران (۱۹۸۸) و و واتسون (۱۹۹۸)، می توان اشاره نمود. درژئومتری ریشه ها والدرون وداکیسیان (۱۹۸۱)، زایرم (۱۹۸۱)، گری و مکدونالد (۱۹۸۶)، و و همکاران (۱۹۸۸)، و هنگ چاونیچ (۱۹۹۹)، فعالیت هایی داشته اند.در زمینه مقاومت کششی ریشه ها به تحقیقات والدرن (۱۹۸۱)، گردوستاد (۱۹۹۶) و هنگ چاونیچ (۱۹۹۶) اشاره می گردد. نتایج این تحقیق نشان داد که درختان گز ،پده، اکالیپتوس وبید تا اندازه ای چشم گیر، باعث ازدیاد مقاومت برشی خاک ساحل میگردند، همچنین با توجه به خصوصیات این درختان میتوان به میزان زیادی به پایدارسازی سواحل کمک نمود .درختان گز ، اکالیپتوس، بیدوپده توانسته اند با کاهش موضعی سرعت آب باعث رسوبگذاری در سواحل گردند. با توجه به خصوصیات درختان گز ،پده، اکالیپتوس وبید بویژه بومی بودن آنها، میتوان از آنها در پروژه های بیوتکنیکی سواحل استفاده نمود.