جهانگیر کرمی - دانشیار روابط بین الملل دانشگاه تهران

مساله توسعه، از سده هیجدهم به یک مساله حیاتی برای دولت روسیه و جامعه فکری این کشور تبدیل شد و اندیشه هایی را پدید آورد که ریشه بسیاری از تحولات از آن زمان تا امروز شده و هنوز هم فضای اجرایی و فکری جامعه را درگیر  ساخته است. اینکه چه مدلی می تواند روسیه را به موقعیت سایر دولت های پیشرفته برساند؟ این مدل چه نسبتی با سنت ها، اصالت ها و موقعیت روسیه پیدا می کند؟ و چه آثار و پیامدهایی را برای جامعه، مردم و حکومت به دنبال دارد؟ این ها از مهم ترین پرسش هایی هستند که از زمان نخستین تلاش های فکری و عملی در روسیه برای اتخاذ الگوی توسعه مطرح بوده اند. ایده  اصلی این مقاله آن است که «الگوهای پیشرفت در روسیه سه سده اخیر، عمدتا غربی بوده ‍ اند، اما معمولا در اجرا رنگ بومی و روسی گرفته‎اند. الگوی پیشرفت بومی مورد ادعای برخی اندیشنمندان روس هیچ گاه آنقدر روشن و قابل اجرا ارائه نشده که مجال در دستور کار قرار گرفتن داشته باشد.» در این مقاله به بررسی سیر تحول مدلهای توسعه در روسیه، اندیشه های فلسفی و سیاسی و اقدامات عملی در راستای تحقق این الگوها و پیامدهای فکری و عملی این مسائل برای شکل گیری پرداخته شده است.

توسعه, پیشرفت, روسیه, بومی نگری, کلیسای ارتدوکس, غرب گرایی, پتر