افسانه خاتون آبادی - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نجف آباد

تحولات اجتماعی و سیاسی و فرهنگی ایران در دوران قاجار جامعه به شدت سنتی ایران را در برابر امواج تمدن غربی قرار داد و در مجموع، شرایطی به وجود آورد که تا آن زمان برای جامعه ایران بی سابقه بود. پژوهش حاضر در پی پاسخ گویی به این پرسش است که آیا شرایط ویژه اجتماعی و فرهنگی عهد قاجار تاثیری در شعر و نقاشی این دوران گذاشته است؟ و اگر پاسخ مثبت است، آیا تاثیر پدیدآمده در این دو حوزه هنری مشابه بوده است یا خیر؟ بدین منظور نخست با بررسی شرایط اجتماعی و فرهنگی عهد قاجار و پژوهش در شعر و نقاشی این دوران درمی یابیم که، در هر دو حوزه جریان های چهارگانه متناظری وجود داشته که دو جریان از آن ها کاملا جدید است. تمسک شاعران و نقاشان به شیوه های گوناگون بیان هنری چیزی نیست جز آزمونی برای برون رفت از بحران اجتماعی فرهنگی دوران قاجار. نتیجه گیری مقاله آن است که شرایط اجتماعی مشترک تاثیری واحد در این دو هنر بر جای گذاشته؛ تاثیری که سرگذشت آن ها را به گونه ای دور از انتظار به یکدیگر شبیه ساخته است.

قاجار, شعر, نقاشی, سنت, نوگرایی, جامعه