شاخص های دلبستگی به محله در رمان "خان الخلیلی" نجیب محفوظ

دلبستگی به محله، مولفه­ای روان­شناسانه است که نشان­دهنده احساس ذهنی مثبت افراد نسبت به محله مسکونی­شان می­باشد. این احساس که از پیوند­های عاطفی، شناختی و رفتاری با مکان ناشی می­شود، موجب تعهد ساکنان به محل سکونت و تمایل آنان به حفظ ارتباط با آن در طول زمان و در مراحل مختلف زندگی می­گردد. محله یکی از مکان­های بارز و محوری رمان عربی است که حضور چشم­گیری در رمان­های نجیب محفوظ از جمله رمان "خان ­الخلیلی" وی دارد؛ و همانند شریانی حیاتی به ­شمار می­آید که شخصیت­های رمان در آن رفت و آمد می­کنند و حتی در برخی موارد به تحول حوادث در ساختار رمان منجر می­شود. این پژوهش بر آن است تا به شیوه توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر رویکرد روان­شناسی محیطی که نگاه خاصی به ارتباط متقابل میان انسان و مکان دارد، شاخص­های موثر در ایجاد دلبستگی یا عدم دلبستگی به محله را در این رمان مورد کنکاش قرار دهد. نتایج گویای آن است که دلبستگی به محله در رمان "خان ­الخلیلی" در پرتو شاخص­های روحی- روانی، اخلاقی- ایدئولوژی و بیوگرافی صورت می­گیرد. شایان ذکر است که شاخص روحی– روانی، نقش بارزتری در ایجاد دلبستگی یا عدم دلبستگی شخصیت­ها به محله ایفا می­کند.

Keywords:

مکان روائی , شاخص های دلبستگی , دلبستگی به محله , نجیب محفوظ , خان الخلیلی