بهزاد اسدنژاد - گروه علوم دامی دانشگاه ارومیه
رسول پیرمحمدی - دانشیار گروه علوم دامی/ دانشگاه ارومیه
حامد خلیل وندی بهروزیار - گروه علوم دامی دانشگاه ارومیه

سابقه و هدف: استفاده از پسماندهای زیستی در تغذیه دام علاوه بر کاهش قیمت تمام شده ی خوراک، سبب کاهش آلودگی های زیست محیطی حاصل از دفع این پسماندها می شود. پر حدود ۱۰ درصد وزن پرنده را تشکیل می دهد. ۹۰ درصد وزن پر دارای کراتین است که سرشار از اسید آمینه های سرین سیستئین، گلایسین، آلانین و ترئونین است. محکم بودن پروتئین فیبری به دلیل بالابودن پیوندهای هیدروژنی، دی سولفیدی و خاصیت آبدوستی پایین است که سبب نامحلول شدن کراتین و پایداری آن در برابر تجزیه به وسیله ی آنزیم هایی مانند تریپسین و پپسین می شود. اگرچه صنعت طیور در کشور روز به روز در حال گسترش می باشد ولی هیچگونه ای برنامه ای برای فرآوری و به چرخه ی تولید برگرداندن این محصول با ارزش وجود ندارد. بنابراین هدف از انجام این طرح فرآوری پودر پر با استفاده از گاز ازن در تغذیه ی نشخوارکنندگان و ارزیابی آن به صورت آزمایشگاهی و تکنیک کیسه های نایلونی می باشد. مواد و روش ها: جهت فرآوری پودر پر با گاز ازن، یک رآکتور با توان تحمل دو بار فشار برای این هدف، طراحی و ساخته شد. رآکتور فرآوری کننده از یک مخزن دوجداره ی فولادی با رویه ی استیل با گنجایش یک کیلوگرم بود. یک ژنراتور تولید کننده ی گاز ازون با توان تولید ده گرم ازن در ساعت به آن متصل شد و از یک کپسول اکسیژن جهت تامین اکسیژن مورد نیاز دستگاه و همچنین افزایش فشار در داخل رآکتور استفاده شد. تیمارهای آزمایش شامل: شاهد (بدون فرآوری)، پودر پر فرآوری شده با ازن در زمان ۳۰ دقیقه، پودر پر فرآوری شده با ازن در زمان ۶۰ دقیقه، پودر پر فرآوری شده با ازن در زمان ۹۰ دقیقه و پودر پر فرآوری شده با ازن در زمان ۱۸۰ دقیقه بودند. به منظور تعیین ضرایب تجزیه پذیری ماده خشک، قبل و پس از فرآوری از سه راس گاو نر بالغ اخته فیستوله گذاری شده نژاد هلشتاین استفاده شد. به منظور تعیین اثر فر آوری بر میزان گاز تولیدی در شرایط آزمایشگاهی از تعیین فشار گاز تولیدی در سه دور مجزا و سه تکرار به ازای هر نمونه در هر دور، استفاده شد. یافته ها: ماده خشک پودر پر تحت تاثیر گاز ازون کاهش معنی داری در تیمارهای ۶۰، ۹۰ و ۱۸۰ دقیقه نشان داد (۰۵/۰>P) مقدار چربی خام تحت تاثیر فرآوری با گاز ازن افزایش معنی داری را در تیمارهای ۶۰، ۹۰ و ۱۸۰ دقیقه نشان داد (۰۵/۰>P). مقدار پروتئین خام نیز در تیمار ۱۸۰ دقیقه افزایش معنی داری نسبت به شاهد نشان داد (۰۵/۰>P) ولی در سایر تیمارها تفاوت معنی داری مشاهده نشد. مقدار خاکستر تحت تاثیر فرآوری با گاز ازن قرار نگرفت. فرآوری با گاز ازن مقدار تولید گاز را افزایش داد (۰۵/۰>P). تولید گاز بخش قابل نامحلول افزایش معنی داری را در همه ی زمان های فرآوری نسبت به شاهد نشان داد (۰۵/۰>P). ثابت نرخ تجزیه کاهش معنی داری را در تیمار ۱۸۰ دقیقه نشان داد (۰۵/۰>P). در حجم تولید متان و قابلیت هضم ماده خشک همه ی تیمارها افزایش معنی داری مشاهده شد(۰۵/۰>P). مقدارpH از لحاظ آماری معنی دار نشد. جمعیت پروتوزایی در تیمارهای ۹۰ و ۱۸۰ دقیقه افزیش معنی داری را نسبت به شاهد نشان داد(۰۵/۰>P). تجزیه پذیری ماده خشک افزایش معنی داری در همه ی تیمارها نشان داد (۰۵/۰>P). بخش نامحلول با افزایش مدت زمان فراوی افزایش معنی داری نشان داده است(۰۵/۰>P). تجزیه پذیری موثر در همه ی ثابت های نرخ عبور با افزایش زمان فرآوی افزایش معنی داری نشان داده است(۰۵/۰>P) نتیجه گیری: طبق نتایج حاصل از این آزمایش می توان نتیجه گرفت که فرآوری پودر پر با استفاده از گاز ازن سبب آزاد شدن پپتیدها و اسیدهای آمینه شده و به تبع آن سبب افزایش تجزیه پذیری و ارزش تغذیه ای آن می شود. هر چند نیازمند مطالعات بیشتر در زمینه ی افزایش مدت زمان فرآوری، استفاده از اکسیژن هوا و ... در جهت افزایش هرچه بیشتر تجزیه پذیری این پسماند زیستی با ارزش می-باشد.

پودر پر, تجزیه پذیری, تولید گاز, گاز ازن, کیسه ی نایلونی