مرتضی کرمی - دانشیار دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه فردوسی مشهد
زهرا حجازی - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی درسی

در این پژوهش از روش توصیفی تحلیلی برای شناسایی، مقایسه و تحلیل گرایش های موضوعی کتاب های درسی دانشگاهی رشته تکنولوژی آموزشی در ایران و جهان استفاده شده است. با روش نمونه گیری هدفمند[۱] ۲۲کتاب لاتین و ۲۲ کتاب فارسی از کلیه کتب منتشر شده داخلی و خارجی با عنوان «طراحی آموزشی»[۲] و «تکنولوژی آموزشی»[۳] انتخاب شد. جمع آوری اطلاعات با چک لیست محقق ساخته که تعیین پایایی آن به وسیله کدگذار دوم تعیین شد، انجام گرفت. به منظور بررسی روایی، ابزار، در اختیار متخصصان رشته تکنولوژی آموزشی قرار گرفت تا پس از اعمال دیدگاه های ایشان، نسخه نهایی تهیه شد. از فراوانی و میانگین درصدی به منظور توصیف اطلاعات جمع آوری شده استفاده گردید. یافته ها حاکی از آن بود که در کتب فارسی بیشتر بر موضوعات سنتی رشته تکنولوژی آموزشی از جمله الگوهای رفتارگرایانه طراحی آموزشی تاکید شده و الگوهای سازنده گرایی، مبانی سیاسی، اجتماعی، فلسفی، روان شناسی، قلمرو و نظریه طراحی آموزشی، نظریه آموزش و تکنولوژی و بهبود عملکرد انسان به عنوان حوزه ای نو، مغفول مانده است. این در حالی است که غلبه رویکردهای سازنده گرایی در کتب لاتین نشان از تبعیت این الگوها از سیر تحول تاریخی این رشته داشته است. شناسایی خلاهای محتوایی در کتب تخصصی رشته تکنولوژی آموزشی، ضرورت توجه بیشتر مولفان به حوزه های مغفول و گرایش های موضوعی را که کمتر به آن ها پرداخته شده است آشکار می کند؛ زیرا توجه به حوزه های موضوعی که در آنها خلا دیده می شود توزیع موضوعی کتب را متعادل می سازد و راه را برای تحول در رشته هموار می سازد. [۱].  purposive sampling [۲].  instructional design [۳].  instructional technology  

گرایش های موضوعی, تکنولوژی آموزشی, طراحی آموزشی, آموزش عالی, برنامه درسی