سمانه سادات آریاپاک - ۱. Department of Soil Science, Isfahan (Khorasgan) Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran.
احمد جلالیان - ۱. Department of Soil Science, Isfahan (Khorasgan) Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran.
ناصر هنرجو - ۱. Department of Soil Science, Isfahan (Khorasgan) Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran.

در این پژوهش، توزیع زمانی و مکانی نرخ فرونشست گرد و غبار در نیمه غربی و شرقی شهر تهران و پارامترهای اقلیمی موثر بر آن مطالعه شدند. در ۳۴ نقطه از شهر، گرد و غبار توسط تله های شیشه ای مستقر روی بام، طی ۱۲ ماه نمونه برداری و داده های اقلیمی از ادارات مربوطه، تهیه و آنالیز شدند. بیشترین میزان نرخ فرونشست مربوط به نیمه غربی شهر و میزان کل آن از ۵۴/۵۲ تا ۱۲۱/۲۱ گرم بر مترمربع در سال متغیر بوده است. در هر دو نیمه شهر فصل تابستان دارای بیشترین میزان نرخ فرونشست و مناطق مرکزی آن دارای بیشترین مقدار است. همبستگی های مثبت و معنی داری میان نرخ فرونشست با دما و سرعت متوسط باد و همبستگی های منفی معنی داری میان نرخ فرونشست با بارندگی و رطوبت نسبی در تمام ماه ها مشاهده شد، که توجیه کننده زیاد بودن نرخ فرونشست در فصول خشک سال بوده است. نتایج رگرسیون گام به گام نشان داد، بارندگی مهم ترین عامل تاثیرگذار بر نرخ فرونشست در هر دو نیمه از شهر بوده است. شهر تهران دارای موقعیت خاص جغرافیایی است وجود سدهای کوهستانی مانع خروج گرد و غبار از شهر و کریدور جریان هوای شهر تهران، با گسترش ساخت و ساز و بلند مرتبه سازی دچار مشکل شده است. از دیگر عوامل تاثیرگذار بر نرخ فرونشست در این شهر علاوه بر فاصله از منبع برداشت، پارامترهای جوی می توان به وجود اراضی بایر اطراف شهر، پوشش گیاهی، عملیات عمرانی و ترافیک اشاره کرد.

Dust deposition rate, Climatic parameters, Stepwise regression, High-rise building effects, The western and eastern half of Tehran metropolis, نرخ فرونشست گرد و غبار, پارامترهای اقلیمی, رگرسیون گام به گام, اثر بلندمرتبه سازی, نیمهغربی و شرقی کلان شهر تهران