محمد عافی خراسانی - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

فرقه واقفیه با استفاده از روایاتی، غسل امام پیشین توسط امام بعدی را یکی از نشانه های امامت تلقی کرده اند و از این راه، نسبت به امامت امام رضا(ع)، که هنگام غسل بدن مطهر امام کاظم(ع) _حداقل در ظاهر_ در بغداد حضور نداشتند، اشکال می کردند. این مسئله، در عمل به شکل یک قاعده کلامی مهم درآمده است و در صورت پذیرش آن توسط امامیه، می تواند علاوه بر امامت امام رضا(ع)، در امامت امام جواد(ع) نیز تشکیک کند؛ چرا که ایشان نیز _حداقل در ظاهر_ در غسل پدر حاضر نبوده اند. از این رو، بررسی این مهم، اهمیت بسزایی دارد. از مهم ترین گام ها در بررسی این قاعده، بررسی معنای آن _ بر فرض صدور اصل آن_ است. در همین راستا، این مقاله در پی بررسی احتمال های گوناگونی است که می توان از این قاعده تصور کرد. هم چنین می کوشد تا با استفاده از قرینه های مختلف لفظی و تاریخی و با نگاهی جامع به همه مدارک این قاعده، بهترین احتمال معنایی را برای آن مشخص سازد.

روایات غسل امام, نشانه های امامت, واقفیه, امام کاظم(ع), امام رضا(ع)