احمد دراهکی - Faculty of Social Sciences, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran
رضا نوبخت - Faculty of Social and Economic Sciences, Payame Noor University, Iran

مقدمه: در ایران داده های رسمی از روند رو به رشد تعداد زنان سرپرست خانوار در دهه های اخیر حکایت دارند. از سوی دیگر زنان سرپرست خانوار از جمله گروه های آسیب پذیر جامعه شناخته می شوند که از جهات گوناگون اجتماعی، اقتصادی و سلامت نیازمند توجه هستند. مواد و روش کار: در این پژوهش از تحلیل، جمع آوری شده فایل تلفیق شده ویژگی های خانوار و ویژگی های فردی دو درصد داده های سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵، جمع آوری شده توسط مرکز آمار ایران استفاده شد. متغیرهای استخراج شده در سطح فردی شامل سن، تعداد فرزند، وضعیت زناشویی، محل سکونت، وضعیت مهاجرت، تحصیلات، وضعیت سواد، وضع فعالیت و متغیرهای سطح خانوار شامل تعداد اعضای خانوار، متراژ واحد مسکونی، مالکیت منزل مسکونی و نوع منزل مسکونی تحلیل شد. یافته ها: بر اساس تحلیل داده های دو درصد سرشماری، زنان سرپرست خانوار ۱۲/۵ درصد از سرپرستان خانوار ایرانی را تشکیل می د هند. درصد سرپرستی ارتباط معنادار با سن داشته و حدود ۵۰ درصد از زنان سرپرست خانوار ۶۰ سال و بالاتر بودند.  وفق نتایج وضعیت زناشویی نیز بیانگر این موضوع که ۶۸ درصد از علت سرپرستی زنان، فوت همسر و ۱۲ درصد به دلیل طلاق است. همچنین ۱۴ درصد از زنان دارای همسر، نیز سرپرست خانوار هستند. ۴۴ درصد از خانوارهای زن سرپرست، تک نفره می باشد و زنان سرپرست به لحاظ مهاجرتی توانمندی تحرک و جابه جایی کمتری نسبت به مردان سرپرست خانوار دارند. وضعیت سواد ارتباط معنادار با جنسیت دارد و  ۵۴ درصد از زنان سرپرست خانوار بی سواد هستند. تنها ۱۴ درصد از زنان سرپرست خانوار شاغل هستند. ۲۴/۸ درصد از زنان سرپرست خانوار در منازل رهن و اجاره ای ساکن بوده و حدود ۷ درصد از آنها در منازل با متراژ ۴۰ متر و کمتر ساکن هستند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش حاضر می توان گفت چالش های پیشرو زنان سرپرست خانوار از سه بعد فرهنگی مانند مسائل مرتبط با بیوگی و موانع ازدواج مجدد، بعد اقتصادی مانند مسکن و اشتغال و مسائل جمعیتی مانند زندگی در خانوارهای تک نفره پیروی می کنند که سیاستگذاری در هر سه بعد لازم و ضروری است.

Women Heads of Household, Census, Economic and Social Status, Iran., زنان سرپرست خانوار, سرشماری, وضعیت اقتصادی و اجتماعی, ایران