بدل بلاغی؛ شگردی برای تلفیق تشبیه و استعاره در غزلیات حافظ

Publish Year: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 217

This Paper With 26 Page And PDF Format Ready To Download

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

شناسه ملی سند علمی:

JR_LTR-25-88_002

تاریخ نمایه سازی: 11 مهر 1400

Abstract:

در کلام حافظ، حقیقت و مجاز، زشتی، زیبایی و... به هم آمیخته است. یکی از روش هایی که به حافظ امکان ترکیب حوزه های معنایی مختلف و متضاد را داده، جانشین کردن مفاهیم در دو مصراع از بیت با استفاده از بدل بلاغی است. یکی از انواع بدل بلاغی، جانشینی دو واژه یا دو مفهوم با رابطه تشبیه است. بدل یکی از طرفین تشبیه (مشبه یا مشبه­به) است که جانشین طرف دیگر می شود. حافظ در این ساختار امکانات تشبیه و استعاره را به هم می آمیزد و تصاویر بدیع و معانی شگفت می سازد. ارجاع مفاهیم به یکدیگر، گاه آشکار و روشن و گاهی پنهان و کنایی است. بدل در جمله ای مستقل از مبدل­منه قرار می گیرد؛ ازاین رو، استقلال معنایی خود را نسبت به مبدل منه تا حدودی حفظ می کند. این ویژگی سبب می شود که بدل در ارجاع به مبدل­منه معنای مجازی داشته باشد، اما بدون در نظر گرفتن رابطه جانشینی، معنی اصلی خود را حفظ کند. حافظ از این شگرد برای آفریدن مضامین شعری، ایجاد نمادهای عرفانی، ایجاز در بیان مفاهیم عرفانی، تصویری کردن مفاهیم انتزاعی، خلق ایهام، ایجاد طنز و آفرینش سایر شگردهای ادبی استفاده می کند.

Authors

بهنوش رحیمی هرسینی

دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

علی حیدری

استاد، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

مراجع و منابع این Paper:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
  • ابن المعتز، ابوالعباس عبدالله. (۲۰۰۱). البدیع. بیروت: موسسه الکتب الثقافیه ...
  • استعلامی، محمد. (۱۳۸۳). درس حافظ. تهران: سخن ...
  • تفتازانی، سعدالدین. (۱۳۸۸). شرح المختصر. قم: نشر اسماعیلیان ...
  • جرجانی، عبدالقاهر. (۲۰۰۳). دلائل الاعجاز فی علم المعانی. بیروت: المکتبه ...
  • حافظ، شمس­الدین محمد. (۱۳۹۱). دیوان حافظ. به اهتمام محمد قزوینی ...
  • حیدری، علی؛ حسنی جلیلیان، محمدرضا؛ صحرایی، قاسم ورحیمی هرسینی، بهنوش. ...
  • دهخدا، علی اکبر. (۱۳۷۷). لغت­نامه. تهران: انتشارات دانشگاه تهران ...
  • رادویانی، محمدبن عمر. (۱۳۶۲). ترجمان­البلاغه. به­تصحیح احمد آتش. تهران: اساطیر ...
  • رجایی، محمدخلیل. (۱۳۹۲). معالم البلاغه در علم معانی، بیان و ...
  • رحیمی هرسینی، بهنوش. (۱۳۹۵). بدل بلاغی در غزلیات حافظ. رساله ...
  • رحیمی هرسینی، بهنوش؛ حیدری، علی؛ حسنی جلیلیان، محمدرضا و صحرایی، ...
  • شمس قیس رازی، شمس­الدین محمد بن قیس. (۱۳۷۳). المعجم فی ...
  • ___________________________________. (۱۳۸۷). المعجم فی معاییر اشعارالعجم. تصحیح علامه محمد بن ...
  • شفیعی کدکنی، محمدرضا. (۱۳۷۰). صور خیال در شعر فارسی. تهران: ...
  • شمیسا، سیروس. (۱۳۸۱). بیان. تهران: فردوسی ...
  • __________. (۱۳۸۸). یادداشت­های حافظ. تهران: علمی ...
  • __________. (۱۳۹۰). نگاهی تازه به بدیع. تهران: میترا ...
  • فرشیدورد، خسرو. (۱۳۵۲). تشبیه و استعاره در شعر حافظ. وحید، ...
  • __________. (۱۳۵۴). ساختمان تشبیه و استعاره در شعر حافظ. خرد ...
  • کلیم کاشانی، ابوطالب. (۱۳۶۹). دیوان کلیم کاشانی. با مقدمه پرتو ...
  • مرتضوی، منوچهر. (۱۳۸۸). مکتب حافظ. تهران: توس ...
  • نجفقلی میرزا «آقاسردار». (۱۳۶۲). دره نجفی در علم عروض. بدیع، ...
  • واعظ کاشفی سبزواری، کمال­الدین حسین. (۱۳۶۹). بدایع الافکار فی صنایع ...
  • وطواط، رشیدالدین محمد عمر کاتب. (۱۳۶۲). حدایق السحر فی دقایق ...
  • هاشمی، زهره. (۱۳۸۹). نظریه استعاره مفهومی از دیدگاه لیکاف و ...
  • هاشمی، سیدعلی، (۱۳۸۳). جواهرالبلاغه. قم: موسسه صادق ...
  • هروی، حسینعلی. (۱۳۸۶). شرح غزل های حافظ. به کوشش زهرا ...
  • همایی، جلال­الدین. (۱۳۸۹). فنون بلاغت و صناعات ادبی. تهران: اهورا ...
  • نمایش کامل مراجع