علیرضا نبی لو - استاد، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه قم، قم، ایران
جلال عباسی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه قم، قم، ایران

تاریخ وصاف یکی از آثار برجسته نثر مصنوع و متکلف است که اقتباس از آیات و احادیث، یکی از ویژگی های بارز آن محسوب می شود. مقاله حاضر در پی آن است که جنبه های مختلف کاربرد آیات را در این اثر در سطوح واژه، جمله و جمله- متن مورد تحلیل قرار دهد. این پژوهش در پی پاسخ دادن به پرسش هایی نظیر چگونگی کاربرد آیات و تبیین جنبه های لفظی و معنوی و ارتباط آن ها با متن فارسی کتاب است. نتایج پژوهش نشان داد که آیات از نظر لفظی در سطح واژگان دارای نقش های دستوری نهاد، مفعول، متمم و... هستند. همچنین بیشتر آیات به صورت ترکیب اضافی به کار رفته و در سطح جمله نیز آیات در قالب جمله های همپایه، معترضه، موصوله، پایه و پیرو به کار رفته اند. در سطح جمله- متن نیز آیات با اغراض معنوی از قبیل تایید معنای قبل، تکمیل معنای جمله و توصیف و تشریح معنی قبل به کار رفته اند.

تاریخ وصاف, اقتباس, آیات قرآن, عناصر دستوری