جمال حسنی - مربی پژوهشی، بخش تحقیقات جنگل و مرتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران
مهدی میرزا - استاد، بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

این تحقیق به منظور بررسی کمیت و کیفیت روغن اسانسی گونه های آویشن (Thymus) در رویشگاه های طبیعی استان کردستان در سال ۱۳۸۹ انجام شد. برای انجام این تحقیق ۶ گونه آویشن (T. daenensis، T. fedtschenkoi، T. pubescens، T. fallax، T. kotschyanus، T. transcaucasicus) در رویشگاه های مختلف شناسایی و برای اسانس گیری استفاده شد. استخراج روغن اسانسی به روش تقطیر با آب (سیستم کلونجر) و ترکیب های آن با سیستم های گاز کروماتوگراف (GC) و گاز کروماتوگراف متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) شناسایی شدند. نتایج نشان داد که بیش از ۳۰ ترکیب شیمیایی متفاوت در روغن اسانسی گونه های آویشن وجود دارند که تیمول، کارواکرول، ژرانیول، آلفا-ترپینئول و لینالول مهمترین ترکیب های گونه های مورد بررسی بودند. بازده روغن اسانسی T. fallax ۳.۰۵%، T. daenensis ۲.۵۳%، T. pubescens ۲.۳۸%، T. transcaucasicus ۱.۵۱%، T. fedtschenkoi ۱.۳۱% و گونه T. kotschyanus نیز ۱.۰۵% بود. مقدار تیمول در گونه های T. Fedtschenkoi، T. daenensis، T. pubescens و T. kotschyanus به ترتیب ۷۰.۶، ۶۲.۲، ۲۷. و ۱.۵ درصد و مقدار کارواکرول در روغن اسانسی گونه های T. daenensis، T. fedtschenkoi و T. pubescens به ترتیب ۴.۸، ۳.۴۳ و ۰.۷۴ درصد بود.

آویشن (Thymus), روغن اسانسی, استخراج, ترکیب های شیمیایی, کردستان