رامین رضائی - دانشجوی دکترای زراعت، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، واحد تاکستان، دانشگاه آزاد اسلامی، تاکستان، ایران
سید علیرضا ولدآبادی - دانشیار، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، واحد تاکستان، دانشگاه آزاد اسلامی، تاکستان، ایران
امیرحسین شیرانی راد - استاد، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
سعید سیف زاده - استادیار، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، واحد تاکستان، دانشگاه آزاد اسلامی، تاکستان، ایران
اسماعیل حدیدی ماسوله - استادیار، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، واحد تاکستان، دانشگاه آزاد اسلامی، تاکستان، ایران

به‎منظور ارزیابی اثرات کاربرد کودهای بیولوژیک و مقادیر متفاوتی از انواع کود اوره تحت تنش کم‎آبی بر عملکرد، کارایی مصرف نیتروژن و مواد موثره در گیاه دارویی گل ‎همیشه‎بهار (Calendula officinalis L.)، آزمایشی طی دو ‎سال زراعی (۱۳۹۵-۱۳۹۴ و ۱۳۹۶-۱۳۹۵) در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین-پیشوا اجرا شد. آزمایش به‎‎صورت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک‎های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گردید. تیمارهای آزمایشی شامل سطوح کم‎آبی به‎عنوان عامل اصلی در دو سطح، عدم ‎تنش کم‎آبی (شاهد) و قطع آبیاری در مرحله غنچه دهی، همچنین سطوح کود بیولوژیک در چهار‎ سطح به‎عنوان عامل‎فرعی (عدم‎‎مصرف (شاهد)، کاربرد ازتوباکتر ‎(کروکوکوم)، کاربرد آزوسپیریلوم ‎(برازیلنس) و تلفیق ازتوباکتر و آزوسپیریلوم بود. انواع کود اوره نیز در چهار‎ سطح به‎عنوان عامل فرعی‎فرعی شامل عدم‎مصرف (شاهد)، مقدار توصیه شده کود اوره با پوشش گوگردی (۱۷۵ کیلوگرم در هکتار براساس توصیه کودی)، ۷۵‎% مقدار توصیه شده کود اوره با پوشش گوگردی (۱۳۱ کیلوگرم در هکتار) و مقدار توصیه شده کود اوره بدون پوشش (فرم رایج منطقه) به‎میزان ۱۷۵ کیلوگرم در هکتار بود. نتایج نشان داد که قطع آبیاری در مرحله غنچه‎دهی منجر به کاهش عملکرد گل، عملکرد بیولوژیک، میزان نیتروژن، کارایی استفاده از نیتروژن (کارایی زراعی) و کارایی جذب نیتروژن گردید. اما منجر به افزایش کارایی مصرف نیتروژن، آلفا‎-کادینول و مورولول شد. همچنین در هر دو سال آزمایش کاربرد تلفیق ازتوباکتر و آزوسپیریلوم به همراه مقدار توصیه شده کود اوره با پوشش گوگردی منجر به افزایش میزان آلفا‎-کادینول گردید. بیشترین میزان کارایی استفاده از نیتروژن در شرایط عدم‎تنش کم‎آبی و استفاده از کود بیولوژیک تلفیق ازتوباکتر و آزوسپیریلوم و کاربرد ۷۵‎% مقدار توصیه شده کود اوره با پوشش گوگردی بدست آمد. در سال دوم عدم ‎تنش کم‎آبی و استفاده از کود بیولوژیک تلفیق ازتوباکتر و آزوسپیریلوم با مقدار توصیه شده کود اوره با پوشش گوگردی نیز منجر به کاهش معنی‎دار کارایی مصرف نیتروژن گردید. در سال اول و دوم نیز عدم‎ تنش کم‎آبی و کاربرد تلفیق ازتوباکتر و آزوسپیریلوم و مقدار توصیه شده کود اوره با پوشش گوگردی منجر ‎به افزایش عملکرد‎ گل و عملکرد بیولوژیک شد.

عملکرد گل, ازتوباکتر, آزوسپیریلوم, کود اوره با پوشش گوگردی, کارایی مصرف نیتروژن