سیدجواد صانعی - مربی، گروه گیاه پزشکی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
سید اسماعیل رضوی - استادیار، گروه گیاه پزشکی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

با توجه به اهمیت گونه های مختلف Aspergillus از نظر فساد مواد غذایی و تولید زهرابه، در این تحقیق اثرات ضدقارچی زعفران (Crocus sativus L.) علیه Aspergillus niger، Aspergillus flavus و Aspergillus parasiticus و تولید زهرابه در شرایط آزمایشگاه بررسی شد. بدین منظور، مقدار ۰، ۵ و ۱۰ میلی گرم زعفران پودر شده به ازای هر میلی لیتر محیط کشت (YES) Yeast Extract Sucrose اضافه گردید و رشد میسیلیومی قارچ ها ۰، ۵، ۱۰، ۱۵، ۲۰، ۲۵ و ۳۰ روز پس از تلقیح اندازه گیری شد. سنجش پیکروکروسین، سافرانال و کروسین زعفران به روش رنگ سنجی انجام گردید. میزان آفلاتوکسین B۱ (AFB۱) نیز در روز سی ام به روش کروماتوگرافی لایه نازک اندازه گیری گردید. مقادیر کروسین، پیکروکروسین و سافرانال در عصاره های تهیه شده از زعفران مورد بررسی به ترتیب ۰.۲۵±۲۳۱.۲۰، ۰.۸۵±۸۷.۱۶ و ۰.۲۵±۳۴.۸۶ میلی گرم/ گرم وزن خشک محاسبه شد. به طوری که با اضافه شدن زعفران به میزان ۱۰ میلی گرم/میلی لیتر به محیط کشت YES، رشد میسیلیومی گونه های مختلف Aspergillus نسبت به شاهد (فاقد زعفران) ۲۹ تا ۳۲ درصد کاهش می یافت. همچنین با اضافه کردن زعفران به محیط کشت YES، تولید زهرابه AFB۱ از ۵ میکروگرم/ میلی لیتر به سطح غیرقابل ردیابی کاهش داشت. تاثیر زعفران بر کاهش رشد میسیلیومی و کاهش تولید AFB۱ بین گونه های مختلف Aspergillus فاقد اختلاف معنی دار بود. این نتایج استفاده از زعفران را در صنایع داروسازی و به عنوان افزودنی های مواد غذایی برای جلوگیری از رشد گونه های Aspergillus و تولید زهرابه پیشنهاد می کند.

آفلاتوکسین, بازدارندگی, زعفران (Crocus sativus L.), aspergillus